Hà Lan vs Argentina: Kịch chiến đỉnh cao của nghệ thuật bài binh và ứng biến

Đúng như dự đoán, trận tứ kết giữa hai kình địch Hà Lan và Argentina đã diễn ra đầy kịch tính. 120 phút thi đấu và cả loạt sút luân lưu đã đưa người xem qua mọi cung bậc cảm xúc hấp dẫn. Sau cùng, trận cầu đỉnh cao giữa hai vị chiến lược gia, một già nhất, một trẻ nhất tại FIFA World Cup 2022 đã cho thấy sự tương phản về nghệ thuật bài binh và ứng biến trong bóng đá.

Lionel Scaloni: Sự thay đổi chủ động trong bài binh xuất phát

Trái ngược với sơ đồ 4-4-2 quen thuộc đã sử dụng xuyên suốt 4 trận đấu tại World Cup, Lionel Scaloni chủ động điều chỉnh đội hình xuất phát nhằm mục tiêu đối phó với sự lợi hại phía bên kia chiến tuyến của Hà Lan. Đoàn quân của Louis van Gaal đã thể hiện sự lợi hại của những tình huống xuống biên trong những thử thách, đặc biệt là thắng lợi tại Vòng 1/8 trước Mỹ. Khả năng tạt bóng của Daley Blind và tốc độ khủng khiếp của Denzel Dumfries là thứ vũ khí đáng sợ đe doạ bất kì đội bóng nào nếu không có phương án kiềm toả hợp lí.

Và thế là, sơ đồ 3-5-2 được Scaloni vận dụng. Marcos Acuna và Nahuel Molina, hai biên thủ sở hữu xu hướng dâng cao tấn công xuất phát ngay từ đầu và đặt vào trong hệ thống chiến thuật với nhiệm vụ phòng ngự gần như được giải phóng. Lựa chọn nhân sự này cùng bố trí chiến thuật hợp lí tại khu vực trung tuyến giúp bộ ba tiền vệ Argentina trung hoà được sự nguy hiểm của chính tam tấu phía Hà Lan. Với chiến thuật gần như đối xứng những gì Hà Lan sử dụng, Argentina luôn có lợi thế tranh chấp trong các tình huống đối phương triển khai bóng, để rồi từ đó nhanh chóng thực hiện thu hồi và tái thiết lập quyền kiểm soát trận đấu.

Biểu đồ hành động phòng ngự của Argentina trong hiệp 1 với hàng loạt tình huống can thiệp trong phạm vi 1/3 giữa sân và 1/3 cuối sân

Thầy trò Scaloni cho thấy sự chuẩn bị kĩ càng cùng với tinh thần tự tin ngay từ thời điểm nhập cuộc đầu trận khi sẵn sàng đẩy cao cự li đội hình nhằm áp chế đối thủ. Khác với Senegal, Ecuador và Mỹ, những đối thủ có phần cứng cựa Hà Lan đã đối mặt trước đó, Argentina sử dụng hệ thống ba trung vệ với những cái tên lão luyện trong kiểm soát không gian sau lưng và tranh chấp 1v1, do đó mà Memphis Depay và Steven Bergwijn, hai mũi nhọn cao nhất của Oranje gần như đã có thời gian im ắng trên sân khi gần như rơi vào cảnh đói bóng.

Phạm vi hoạt động và chạm bóng của Depay (10) và Bergwijn (7) trong hiệp 1 gần như bị đẩy xa khỏi khu vực nguy hiểm gần vòng cấm Martinez, với hầu hết các đường chuyền kết nối mang tính chất trả về tuyến sau

Dĩ nhiên, chiến thuật hợp lí đến mấy, để được thực hiện một cách xuất sắc về hiệu quả đầu ra còn cần tới cá nhân chất lượng, mà trong đội hình Argentina thì lại có Lionel Messi. Đã sở hữu những nhân tố kéo giãn chiều ngang của Hà Lan tốt, đồng thời ghim chặt được hai biên thủ Hà Lan xuống khu vực sân nhà, Argentina cần người hoạt động theo trục dọc để đưa được bóng hướng lên trên và không ai làm chuyện đó tốt hơn Messi hiện tại.

Bàn thắng mở tỉ số có thể coi là một tuyệt trác được Messi thực hiện. Dẫu vậy, đường chuyền ấy xét cho cùng vẫn chỉ là hệ quả của tổ hợp bài đánh đã được dàn dựng từ trước, khi Messi nhận bóng trung lộ thu hút đối phương ra khỏi vị trí phòng ngự (cụ thể ở đây là Nathan Ake), qua đó tạo khoảng trống cho đồng đội khai thác. Nhận thấy lựa chọn chuyển hướng xa bóng quen thuộc là Marcos Acuna chưa sẵn sàng ở vị trí thuận lợi, Messi bằng cảm giác bóng đỉnh cao đã đưa ra đường chuyền kiến tạo tuyệt trác tới Molina đang băng cắt chạy chỗ làm bất ngờ hoàn toàn các cầu thủ áo cam.

Ngay cả ở tình huống dẫn đến quả penalty và bàn thắng thứ 2 cho Argentina, những quy tắc về khu vực và vị trí hoạt động vẫn được bảo toàn. Sau pha tranh chấp thành công của Julian Alvarez, Acuna lập tức tăng tốc vào 1/3 cuối sân nơi mà Mac Allister, Messi và Enzo Fernandez đều đang sẵn sàng hỗ trợ gần bóng, trong khi Molina lặng lẽ chực chờ phía khoảng trống xa bóng.

Louis van Gaal: Bạc già trong ứng biến tình thế

Một dấu ấn bất hủ mà Louis van Gaal để lại trong các nhiệm kì dẫn dắt ĐTQG Hà Lan khiến người xem không thể nào quên, đó chắc chắn là quyết định thay Tim Krul vào sân ngay trước loạt sút luân lưu tại tứ kết FIFA World Cup 2014. Vị chiến lược gia lão luyện này từ lâu đã nổi tiếng vì những toan tính chi li và đầy chất mưu mẹo mà bản thân bậc thầy thực dụng Jose Mourinho thừa nhận từng học hỏi trong thời gian sát cánh tại Barcelona.

Biểu đồ thể hiện tình huống tạt bóng mở của Hà Lan kể từ phút 75-90, thời điểm sau khi Argentina vươn lên dẫn trước 2-0. Riêng trong khoảng này, Hà Lan đã thực hiện 8 pha tạt bóng, chiếm hơn một nửa số lượng thực hiện (15) trong thời gian thi đấu chính thức.

Rơi vào hoàn cảnh bị dẫn trước hai bàn cách biệt khi trận đấu chỉ còn 15 phút, Van Gaal đã thực hiện hai sự điều chỉnh lớn cả về nhân sự và chiến thuật. Thứ nhất, tung Luuk de Jong và Wout Weghorst vào sân, tập trung nhồi bóng bổng vào vòng cấm nơi có sự hiện diện của những “cây sào” sở hữu chiều cao 190cm++, trong bối cảnh Argentina đã chủ động lùi thấp đội hình bảo toàn tỉ số với dàn nhân sự thấp nhỏ. Thứ hai, từ bỏ sơ đồ 3-4-1-2 đã sử dụng liên tục từ đầu giải để chuyển đổi sang 4-4-2 với cặp tiền đạo chực chờ, đôi lúc có thêm cả sự hỗ trợ dâng cao đến từ cả hai trung vệ là Virgil van Dijk và Nathan Ake. Thành quả cho Hà Lan và Van Gaal cuối cùng cũng tới, khi Hà Lan tìm được bàn thắng rút ngắn tỉ số sau pha tạt bóng mẫu mực của Steven Berghuis cho Wout Weghorst đánh đầu thành công.

Bất chấp tổ chức phòng ngự đúng nguyên tắc và số lượng của Argentina, Hà Lan vẫn tìm được bàn thắng rút ngắn tỉ số nhờ vào sự điều chỉnh của Van Gaal

Lợi thế chiều cao và số lượng hiện diện áp đảo trong khu vực nguy hiểm cũng là nguyên nhân gián tiếp giúp Hà Lan giật về bàn thắng gỡ hoà vào phút chót. Weghorst thêm một lần để lại ấn tượng, không chỉ bởi tình huống khống chế xoay ngoặt và dứt điểm bằng chân nghịch đầy tinh tế, mà trước đó tiền đạo đang khoác áo Besiktas chính là người kiếm về quả phạt cho đội nhà sau khi che chắn bóng đầy hợp lí buộc German Pezzella phải phạm lỗi từ phía sau.

Ở một cự li đầy nguy hiểm vào thời khắc kết thúc trận đấu, Argentina buộc phải ưu tiên xếp rào với số lượng đông nhân sự, cả trên và dưới, lên tới 6 người nhằm phòng tránh nguy cơ một quả sút trực diện. Tuy nhiên, điều này đồng nghĩa với việc tại khu vực ngoài rào, Argentina bị áp đảo hoàn toàn về quân số khi rơi vào thế 4 đấu 6 ngay trong vòng cấm, với sự thua thiệt rõ rệt về thể hình và khả năng tranh chấp trước những cầu thủ to cao phía Hà Lan khi mà nhóm to lớn nhất trên sân đã bận rộn đứng rào.

Kế tiếp đó, thêm một lần nữa sự bạc già của Van Gaal được thể hiện với bố trí thực hiện đá phạt đầy quỷ quyệt và đánh lừa hoàn toàn hàng thủ Argentina. Phía cột xa, Ake, Van Dijk và cả Dumfries đồng loạt giơ tay ra tín hiệu xin bóng nhằm đánh lừa nhóm ngoài rào Argentina mất tập trung và phải phản xạ lùi sớm nhằm có lợi thế tranh chấp trên không. Hành vi xin bóng và chạy chỗ của nhóm cột xa Hà Lan được thực hiện đồng khớp với hành động đá phạt của Teun Koopmeiners, vốn đã chủ đích hướng bóng cho Weghorst.

Bất chấp việc phát hiện ra ý đồ phối hợp của Hà Lan, Enzo Fernandez không đủ nhanh và sự càn lướt để chiến thắng Weghorst trong tình huống khống chế. Cùng lúc đó, Luuk và Frenkie de Jong đều làm xuất sắc vai trò hộ pháp cho Weghorst khi trở thành lá chắn không cho phép thêm cầu thủ Argentina tiếp cận gần tình huống bóng. Tất cả đều được phối hợp thực hiện cực kì nhịp nhàng, ở vào thời điểm gần như cuối cùng của trận đấu.

Kết luận

120 phút cân não bất phân thắng bại, Hà Lan và Argentina buộc phải giải quyết thắng thua trên chấm luân lưu định mệnh. Bất kể kết quả cuối cùng, cả hai đội bóng và HLV đã cống hiến một trận đấu có chất lượng với vô số diễn biến bất ngờ, hệ quả từ chính những toan tính và mưu mẹo mà họ gần như đã đầu tư rất nhiều chất xám.

Hà Lan và Argentina, Scaloni và Van Gaal, ai đi nữa, đều xứng đáng với những lời tán dương.