Chìa khóa cho chức vô địch Champions League của PSG không phải sức mạnh tấn công

Chỉ trong vòng 3 giây, 5 cầu thủ PSG đã đồng loạt lao lên triển khai pressing, còn trung vệ Francesco Acerbi thì đang  quay người về phía khung thành của mình – Dembele đang ở ngay  sau lưng anh ta.

Cuối cùng, Inter buộc phải chuyền bóng ngược về cho Sommer, nhưng PSG đã tiếp tục nhanh chóng phong toả hết mọi phương án chuyền chọc của thủ môn người Thuỵ Sĩ, và  áp lực từ Dembele đã khiến anh ta phải vội vã phất dài.

Tuy nhiên các học trò của Luis Enrique nơi hàng thủ đã dâng lên đủ nhanh để khiến Lautaro Martinez rơi vào thế việt vị. Năm cầu thủ PSG – bao gồm cả cầu thủ vào sân từ băng ghế dự bị Lucas Hernandez – đã đồng loạt giơ tay  yêu cầu các trọng tài bắt việt vị. 

Khi được hỏi liệu ông  có vỗ tay hay trực tiếp khen ngợi các học trò của mình nếu Estoril thực hiện được một tình huống pressing tương tự như  thế không, Cathro đáp: “Có chứ, tôi sẽ khen ngợi họ hết lời luôn. Tôi biết đó không  phải là một bàn thắng, nhưng một đợt pressing như thế này vô cùng xứng đáng được tuyên dương – vì nó được tạo nên bởi cường độ, sự tập trung và  tinh thần tận tâm. Tác động mà nó tạo ra lên đối thủ là rất lớn. Nó khiến  họ mất đi rất nhiều thứ.”

“Tôi không nhớ nổi có tình huống nào mà Inter có thể phối hợp chuyền chọc chính xác ở trung lộ trong khi PSG đang pressing. PSG thực sự đã nỗ lực hết sức để phong toả các ‘tuyến đường’ chuyền chọc trong trung lộ, qua đó ép Inter phải luân chuyển bóng theo hướng dễ đoán hơn, nhờ đó họ có thể áp sát dễ dàng hơn, buộc đối thủ mắc sai lầm và đoạt lại bóng. Công tác hoạt động không bóng của họ thật phi thường.”

***

Lời nhận xét của Cathro về Inter trong hiệp một là họ “đã quá thụ động”. 

PSG đã có hơn 100 đường chuyền thành công chỉ trong 15 phút đầu của trận đấu – trong đó bao gồm 3 chuỗi kiểm soát bóng không đứt đoạn có trên 10 đường chuyền – trong khi Inter chỉ có 2 pha tắc bóng và 2 tình huống cắt bóng, chấp nhận ‘trượt’ và lê bước theo hướng đi của quả bóng trong khối đội hình 5-3-2 của mình. 

Cathro phân tích rằng Inter “thực chất đang cố tình ‘giăng bẫy’ để dồn quả bóng và đối thủ sang một cánh. Họ chơi lùi sâu, chấp nhận nhường không gian cho đối thủ. Khi một đội bóng để cho đối thủ thoải mái làm điều gì đó, thì tức là họ đang có một kế hoạch đáp trả nào đó.”

“Tuy nhiên, chúng ta đã không hề thấy bất kỳ tình huống phản công ra hồn nào từ Inter sau những đợt tấn công có tổ chức của PSG cả. Có một lần họ đoạt được bóng ở khu trung tuyến rồi lập tức phất nó lên cho 2 tiền đạo luôn.

“Có một tình huống họ luân chuyển bóng đảo cánh nhanh từ cánh trái sang cánh phải và tôi đã nghĩ: ‘À, có lẽ đây chính là cơ hội phản công mà họ đã chờ đợi’. Nhưng rốt cuộc, Inter vẫn chẳng thể có nổi một đợt kiểm soát bóng buộc PSG phải rút xuống và tái tổ chức hệ thống phòng ngự.”

“Nếu họ cứ chăm chăm cố ‘gài bẫy’ dồn chúng ta về cùng một bên cánh, thì tôi – tức PSG – cũng sẽ liên tục tìm cách đào khoét cánh đó với nhiều phương án di chuyển, phối hợp khác nhau – cố tận dụng ngay chính kế hoạch của đối thủ để xoay chuyển thế cờ.”

Từ khóa “dồn sức đục khoét một bên cánh” (same side) đã được Cathro lặp lại nhiều lần khi nói về các pha tấn công của PSG, đặc biệt là khi phân tích cách đoàn quân của Luis Enrique điều chỉnh lại tình huống ở cánh trái để tạo ra đường chuyền trả ngược từ Doue kiến tạo cho Hakimi ghi bàn.

Acerbi dâng lên khi Fabian Ruiz chuyền về cho Vitinha. Điều này mở ra khoảng trống cho một cú chọc khe đưa bóng lên cho Doue, và thế là “hiệu ứng domino” xảy ra: Dimarco (đang đứng ở một vị trí giúp Doue không bị việt vị) phải lật đật lao sang bọc lót. Nhưng vấn đề là anh vốn đang theo kèm Hakimi, và rồi cuối cùng vừa không thể cản trở hậu vệ cánh người Maroco, vừa không đánh chặn được đường chuyền của Doue, và Hakimi dễ dàng đệm bóng vào lưới trống. 

Cathro thích dùng từ “mobility” (sự linh hoạt, cơ động) để mô tả những tình huống hoán đổi vị trí giữa các hậu vệ cánh và tiền đạo cánh của PSG. Theo ông, yếu tố này cực kỳ quan trọng “khi đối đầu với một hàng thủ 3 người. Khi các trung vệ lệch cánh bắt đầu cảm thấy mình đang ‘mất dấu’ (đối thủ cần theo kèm) – vì thường thì sẽ có một khoảng cách nhất định giúp họ tự tin rằng ‘mình vẫn đang kiểm soát gã này’, nhưng chỉ cần khoảng cách đó bị nới ra thêm một chút thôi là sẽ chẳng còn bất kỳ ai nằm trong tầm kiểm soát trực tiếp của họ nữa – chính những pha hoán đổi vị trí ấy đã tạo nên các ‘khoảng nới’ như thế.”

Vậy, ông sẽ làm gì nếu đứng vào vị trí của Simeone Inzaghi?

Cathro cẩn trọng “rào trước” rằng “trong chuyện này chắc chắn có cả những yếu tố phi chiến thuật nữa,” đồng thời thừa nhận “có rất ít sự điều chỉnh có thể tạo ra khác biệt lớn trong bối cảnh này”. Nhà cầm quân 38 tuổi đã đưa ra những nhận định từ kinh nghiệm của chính mình, với việc từng là trợ lý của Nuno ở Rio Ave vào tháng 5 năm 2014, khi họ để thua 2 trận chung kết cúp quốc nội trước Benfica và đều bị dẫn ngay từ hiệp một trong cả hai trận đấu đó.

Về mặt chiến thuật, trọng tâm của ông sẽ là “bổ sung quân số trong trung lộ và gia tăng sức ‘đào khoét’ ở khu vực đó. Mục tiêu là khiến PSG phải dè chừng hơn khi tổ chức pressing. Bởi vì nếu họ buộc phải dạt quá xa khỏi trung lộ, hoặc tất cả các tiền vệ đều cần phải tham gia pressing, có lẽ họ sẽ cảm thấy bất an khi biết rằng có 2 tiền đạo đối thủ đang rình rập sau lưng mình.”

Ông chỉ ra rằng phải đến tận phút 27 Inter mới có được một đường chuyền thực sự hiệu quả từ tuyến phòng ngự lên cho một tiền đạo – đó là tình huống Sommer phất dài lên cho Thuram – trước khi họ triển khai một tam giác phối hợp ở cánh phải, với hai tiền vệ kết hợp với nhau để đưa Denzel Dumfries vào một vị trí tạt bóng ngon ăn. Tuy cuối cùng PSG đã hóa giải được nguy hiểm, nhưng trong tình huống ấy Thuram và Martinez đã có được một pha 2 chọi 2 bên trong vòng cấm. 

Đáng chú ý, 12 trong tổng số 19 quả tạt mà Inter đã thực hiện trong trận đấu này đều xuất phát từ cánh phải. Và ở phút 28, Cathro đã phát hiện ra một “công thức” phối hợp ở cánh này đang liên tục mang tới cho Inter các cơ hội tạt bóng sáng sủa. 

“Có lẽ là tầm 2, hay 3 lần gì đó rồi – những pha chạy chéo sân từ bên trong sân đấu ra cánh phải đã xuất hiện. PSG không có ai ở đủ gần để kiểm soát chúng và thế là Inter có cơ hội tạt bóng vào vòng cấm. Rất nhiều đội bóng, khi rơi vào tình huống phòng ngự cận vòng cấm như thế, sẽ không để trung vệ băng ra mà thay vào đó là kéo một tiền vệ lui xuống để hỗ trợ.

“Nếu Inter có thể chiếm lĩnh vị trí ấy trong lúc đẩy đội hình lên đủ cao, thì những pha chạy chéo sân để nhận bóng ở biên đó có thể giúp một cầu thủ được tự do xử lý bóng, bởi vì trung vệ đối thủ sẽ không muốn mạo hiểm dạt ra để truy cản.”

Nhưng giải pháp của Cathro không chỉ nằm ở chiến thuật mà còn có các phương án “xuất phát từ máu Scotland trong tôi. Tôi thực sự bất ngờ khi thấy tập thể Inter này – so với đối thủ thì già dặn hơn, dày dạn kinh nghiệm hơn và từng tiến tới rất gần chiếc Cúp – lại không hề tạo ra một khoảnh khắc ‘chơi rắn’ rõ rệt nào để tái định hình trận đấu một chút.

Chỉ cần đẩy đội hình lên cao hơn và giữ nguyên đó, có tầm 5 phút chơi với cường độ cao hơn, ‘giao chiến’ trực diện với họ, đá rắn với họ. Thỉnh thoảng, sau khi bạn để mất bóng ở một vị trí trên cao rồi một đối thủ thoát đi, bạn phải tự nhủ: ‘Anh sẽ phải nằm sân một chút rồi, anh bạn à. Bóng đi người ở lại nhé.’Hãy tạo ra một chút hỗn loạn trên sân đấu. 

“Hãy khiến trọng tài phải bận rộn, làm ông ta phải can thiệp vào trận đấu thường xuyên hơn – một sự hỗn loạn mà bạn là kẻ cầm trịch, dẫn dắt và khiêu khích đối thủ, chứ không phải theo kiểu mất kiểm soát nhé. Hãy nhắc lại cho đối thủ nhớ rằng: Bóng đá không chỉ có pressing và ‘build-up’ đâu.”

***

Cathro chỉ bắt đầu nghĩ về bài diễn thuyết giữa hiệp khi đồng hồ điểm phút 41. Đặt bản thân vào vị trí của Luis Enrique, ông bảo rằng mình sẽ yêu cầu các cầu thủ tiếp tục thực hiện những tình huống “dồn lực đục khoét một cánh, thay vì chuyển hướng tấn công sang cánh đối diện khi gặp khó.”

Còn nếu là Inzaghi, nhà cầm quân người Anh nghĩ rằng đó là lúc ông sẽ chỉ đạo các cầu thủ dùng đến những biện pháp “cực chẳng đã”. 

“Xé hết mớ giấy tờ chiến thuật ban đầu đi và bắt đầu lại từ đầu. Tôi sẽ điều chỉnh hết mọi thứ và đẩy cao đội hình.”

“Inzaghi chắc hẳn thừa hiểu đã đến lúc trận đấu này phải được ‘kích động’ theo một cách hoàn toàn khác.

“Nhưng đồng thời ông ấy cũng biết rằng nếu đội bóng của mình bất ổn định thêm một chút nữa, cắm đầu cắm cổ dứt điểm (để cố lội ngược dòng) quá sớm và quả bóng bị bật ngược trở lại, mở ra cơ hội phản công cho đối thủ… thì coi như ‘game over’.”

Tới phút 60, tỷ số của trận đấu vẫn không đổi và PSG bắt đầu kéo đội hình xuống thấp hơn, Cathro nói rằng lúc này thì trọng tâm của ông sẽ là khâu pressing, “bởi vì vào thời điểm ấy bạn đang phải phòng chống một cuộc lội ngược dòng. Tất thảy mọi thứ (về mặt thể chất) đều phải được dốc ra hết trong 3 đến 5 phút tiếp theo.”

Trong bối cảnh ấy, đã xuất hiện 2 khoảnh khắc nhỏ - nhỏ tới mức không đáng kể - đến từ Joao Neves và Nuno Mendes, nhưng lại khiến Cathro bảo rằng mình “rất không thích”. 

“Tôi mà là HLV trưởng thì chúng sẽ khiến tôi phát cáu – Neves đã cố thực hiện một đường chuyền vô lê ra phía sau hàng thủ đối phương. Những khoảnh khắc như thế này có thể lây lan như một thứ virus trong đội hình. Tôi sẽ la hét tới khản cổ chỉ để cậu ta phải nhìn vào mắt tôi dù chỉ một giây.”

“Còn Nuno thì có một cú phất bóng tệ hại hết biết, nó sẽ khiến tôi phát điên nếu đứng ở vị trí của Enrique,” Cathro nói. Trong một tình huống hoàn toàn không gặp phải chút áp lực nào, anh đã thực hiện một đường chuyền  dài thiếu lực hướng tới cầu thủ vào sân thay người Bradley Barcola, và thế là Inter có được một cơ hội phản công.”

Nhưng lúc ấy PSG đang dẫn trước tận 4-0 và Cathro cũng bảo “trận đấu đã kết thúc”, vậy thì tại sao lại phải khó chịu vì khoảnh khắc đó?

“Vì bạn phải giữ vững phong độ ‘cửa trên’. Không được để ‘lọt lưới’ bất kỳ quyết định ngu ngốc nào, không được tự mãn, không được mất tập trung, không được có những đường chuyền rác rưởi. Bạn phải ‘trên cơ’ đối thủ hoàn toàn.

“Tôi muốn 10 phút cuối phải thật gọn gàng, đĩnh đạc, cả đội phải chơi với tư thế ngẩng cao đầu, ưỡn ngực, thông qua cách chơi để đưa ra lời tuyên bố rằng: ‘Chúng tôi là những nhà vô địch, chúng tôi sẽ chơi đúng với vị thế ấy’. Tuyệt đối không đá kiểu lôm côm, vớ vẩn. Trận đấu phải kết thúc với tỷ số 4-0.”

Chỉ có duy nhất 1 lần Cathro thực sự tỏ ra hào hứng với một pha tấn công: Nó diễn ra ở phút 62, sau khi Vitinha thực hiện một pha đá phạt ngắn bên phần sân của PSG. Anh phối hợp ban bật với Hakimi và Marquinhos, trung vệ người Brazil đã đưa quả bóng lên cho tiền vệ này khi anh đang ở trong tư thế quay lưng lại với khung thành đối thủ giữa vòng vây pressing, rồi số 6 của PSG  xoay người và xé toang Inter với một cú chọc khe đến đúng chân Dembele. 

Sau đó anh tăng tốc lên phía trên sân đấu để thực hiện một pha phối hợp nhanh khác sau cú đánh gót của Dembele và tiếp tục tung ra một đường chọc khe nữa, lần này là tới chân Doue, mở ra thế  3 đánh 2 cho PSG. 

Đường chuyền ấy được  căn lực hoàn hảo tới mức tài năng trẻ người Pháp có thể dễ dàng tung ra một cú dứt điểm một chạm đánh bại thủ môn Sommer ở cột gần sau khi băng lên nhận bóng. 

Phải chăng đó là thành quả từ sự góp công dạy dỗ của chính Cathro trong khoảng thời gian Vitinha khoác áo Wolves theo dạng cho mượn vào mùa giải 2022/23?

“Không, không phải thế đâu! Pha bóng đó là do tự bản thân cậu ấy mà ra đấy,” ông trả lời, tỏ ra rất phấn khích về “cường độ tuyệt vời trong mọi vị trí, mọi hành động và mọi lần xin bóng của cậu ấy, bắt đầu từ dưới sâu bên phần sân nhà, rồi sau đó quyết định, ‘Mình sẽ đâm lên trên’. Đó là một quyết định mang tính bước ngoặt. Ban đầu tôi đã nghĩ, ‘Cậu ta chạy lên làm gì cơ chứ?’.

“Về mặt kỹ thuật thì từ hồi còn ở Wolves cậu ấy đã hoàn hảo rồi. Điều còn thiếu là cường độ thi đấu và bản lĩnh dám đứng ra gánh lấy những trách nhiệm lớn lao. Nhưng tất cả chỉ là vấn đề thời gian mà thôi. Thực tế thì thuở đó chúng tôi chẳng làm được gì nhiều cho cậu ấy cả.

“Chắc chắn khoảng thời gian ở Wolves đã không được như kỳ vọng của Vitinha – cậu ấy thực sự là một cậu bé rất tài năng, ‘tốt nghiệp’ từ một học viện lớn, luôn luôn giành chiến thắng, luôn luôn được ra sân, rồi đùng một cái cậu ấy chuyển đến một đội bóng mà ở trung tuyến đã có sẵn Joao Moutinho và Ruben Neves, và thế là cậu ấy không còn được ra sân đều đặn nữa. Họ được ưu tiên, vì đơn giản là họ giỏi hơn nhiều.

“Nhưng đó vẫn là một mùa giải quan trọng đối với Vitinha. Cậu ấy cần được nếm trải những khó khăn như thế, cần một cú tát của hiện thực để hiểu rằng thế giới bóng đá đỉnh cao khắc nghiệt đến mức nào – và điều đó đã giúp cậu ấy trưởng thành rất nhiều để rồi tỏa sáng rực rỡ sau khi trở lại Porto.”

***

Cathro đã tóm tắt rằng “đây là một trận đấu mà một đội bóng thi đấu không có chút sợ hãi nào và được là chính mình đã ‘out trình’ đối thủ với một lối chơi khôn ngoan hơn, có tính chiến lược cao hơn – tôi nghĩ điều này rất tốt cho bóng đá.”

“Việc PSG giành được chức vô địch Champions League với đoàn quân này cũng là một câu chuyện rất tốt cho giới túc cầu. Một tập thể trẻ trung, tràn đầy khát khao, vừa có tài năng xuất chúng, vừa có tiềm năng to lớn, và quan trọng nhất là cách họ hoạt động đúng nghĩa một đội bóng thực thụ.”

Khi ống kính camera chuyển sang gương mặt thất thần của Inzaghi, tôi đã hỏi Cathro rằng liệu các nhà cầm quân có xu hướng đồng cảm với nhau trong những khoảnh khắc đau đớn như vậy không. Ông đáp: “Bất kỳ ai xem trận đấu này đều biết Inter là một đội bóng giỏi và Inzaghi là một người đàn ông chín chắn, từng trải, biết chính xác mình đang làm gì – anh ấy không cần bất kỳ sự thương hại nào cả.”

Đó không phải là sự vô cảm, mà là sự thẳng thắn tàn nhẫn mà các nhà cầm quân làm việc trong thế giới bóng đá đỉnh cao cần có. “Đó chỉ đơn giản là một trận bóng đá và kết quả của nó đã nghiêng về một đội vì 3 hay 4 chi tiết nào đó. Dù hôm nay bạn phải đứng ở bên thua cuộc thì cuộc sống vẫn sẽ cứ tiếp diễn mà thôi.”

Vậy, theo ông thì suy nghĩ nào đã chạy qua đầu Inzaghi ngay trước tiếng còi mãn cuộc? 

“Tôi muốn buổi họp báo sau trận kết thúc sớm và sau đó đi nghỉ mát.”

Theo Liam Tharme, The Athletic