Đằng sau sự thành công của học viện đào tạo bóng đá trẻ Sporting Lisbon

“Nỗ lực, cống hiến, tận tâm, vinh quang”

Đó là những dòng chữ đầu tiên và cũng là cuối cùng mà các tân binh trẻ sẽ nhìn thấy khi họ bước chân vào-và-rời khỏi Học viện Sporting Clube de Portugal. Tôi đã tá túc tại khu phức hợp trị giá 15 triệu Euro của Benfica vào đêm hôm trước và giờ đây, đang tiếp tục được chiêm ngưỡng những giá trị vô giá của khu phức hợp nằm ở vùng nông thôn Alcochete này. 
 

Tọa lạc tại một vùng đồng quê giản dị, thế nhưng, học viện này đã từng được đội tuyển quốc gia Bồ Đào Nha sử dụng làm tổng hành dinh trong suốt kỳ Euro 2004, và được các CLB châu Âu khác xem là điểm đóng quân lý tưởng cho kỳ tập huấn trước mùa giải. Sẽ không hề quá lời khi khẳng định rằng, đây chính là một ngôi nhà được tạo ra vì bóng đá và chỉ dành cho bóng đá.
 

Trong khi các huấn luyện viên đang tập trung xung quanh chiếc tivi xách tay nhỏ, theo dõi những đoạn highlight về các trận đấu tại Primeira Liga và cùng nhau thảo luận, tôi không thể ngừng tưởng tượng về những cầu thủ đẳng cấp thế giới đã từng chạy nhảy trên những hành lang ở đây và ngủ say sưa trong các căn phòng kế bên, vào cái thời mà họ còn là những tên nhóc vô danh, chẳng có gì trong tay ngoài tài năng và ước mơ.

  

Sporting CP là câu lạc bộ duy nhất trên thế giới có thể đào tạo ra hai cầu thủ từng giành Balon d’Or, đó chính là Luis Figo và Cristiano Ronaldo; hình ảnh của họ xuất hiện khắp mọi nơi tại cơ sở này qua những bức ký họa và tranh treo tường.
 

“Nghe tôi này, Messi là một thiên tài xuất chúng, một cầu thủ tuyệt vời và rõ ràng là một trong những cái tên xuất sắc nhất lịch sử bóng đá, nhưng những gì mà Cristiano Ronaldo đã làm để đạt đến đẳng cấp hiện tại cũng một câu chuyện không kém phần vĩ đại về một người đàn ông đích thực. Cậu ấy đến đây từ một hòn đảo và chẳng là gì cả. Một cậu bé gầy gò với rất nhiều thói quen xấu, có sở thích lớn nhất là vượt qua các hậu vệ; còn bây giờ, cậu ấy đã trở thành một cầu thủ hoàn hảo. Một con quái vật,” Huấn luyện viên thủ môn của học viện, Miguel Miranda khẳng định. “Chúng tôi sử dụng cậu ấy làm tấm gương tiêu biểu cho mọi căn phòng ở đây; từ phòng gym, phòng tâm lý học, đến phòng thay đồ. Cậu ấy đã hy sinh rất nhiều thứ để có được ngày hôm nay.”
 

Tại 6 sân bóng, các “buổi học” đang được dẫn dắt bởi những huấn luyện viên có bằng cấp cao về thể thao; tất cả các thành viên trong ban huấn luyện đều có trong tay bằng cấp “Khoa học thể thao” và không hề có bất cứ một ông huấn luyện viên nào được tuyển chọn chỉ nhờ vào việc từng là một “cựu cầu thủ chuyên nghiệp”. Vừa đi dạo, vừa trò chuyện cùng Miranda, tôi nhận thấy rằng có một kiểu triển khai tấn công thường được sử dụng rất nhiều trong các lớp tập, bóng thường xuyên được đưa ra cánh cho các winger - những cầu thủ được khuyến khích tự cầm bóng vượt qua các hậu vệ cánh đối phương để đưa bóng vào bên trong vòng cấm và tạo ra cơ hội.
 

“Cristiano, Figo, Nani, Quaresma, … chúng tôi luôn là chuyên gia trong việc tạo ra những winger đẳng cấp. Nếu chú ý vào các huấn luyện viên, anh sẽ thấy họ thường chỉ đạo các ‘cầu thủ trung lộ’ hạn chế chạm bóng và phải thường xuyên đưa bóng ra cánh cho các winger - những cầu thủ không hề bị hạn chế số lần chạm bóng, nhằm mục đích tạo ra các cơ hội từ cánh.”
 

“Đã có 10 cầu thủ xuất thân từ lò đào tạo của chúng tôi góp mặt trong danh sách 23 cầu thủ của đội tuyển Bồ Đào Nha đoạt chức vô địch Euro 2016. Có đến 8 người góp mặt ở trận chung kết, 5 người trong số đó là những cầu thủ tấn công và 2 người khác vào sân với vai trò là winger!” với một ánh mắt tràn ngập sự tự hào, Miranda nói tiếp. “Chúng tôi muốn các cầu thủ được tự do thể hiện tài năng của mình trên sân. Chúng tôi yêu những cậu bé biết thi đấu một cách sáng tạo.”
 

Được khánh thành vào năm 2002, Leões là câu lạc bộ đầu tiên tại Bồ Đào Nha xây dựng cả một khu phức hợp cho học viện đào tạo bóng đá trẻ và cũng giống như Benfica và FC Porto, 4-3-3 là sơ đồ chiến thuật được áp dụng trong toàn bộ hệ thống đội trẻ tại đây. Tuy nhiên, mỗi huấn luyện viên của trung tâm này đều đã có những “chuyến đi thực tế” đến các nền văn hóa bóng đá khác nhau, tham quan các học viện hàng đầu thế giới như La Masia của Barcelona, De Toekomst của Ajax, cũng như đặt chân đến các khu vực “nóng” về bóng đá ở Nam Mĩ để tìm hiểu về cách làm việc của những nơi này và lĩnh hội kiến thức từ các triết lý, đức tin khác nhau trên toàn thế giới.
 

Sau khi chứng kiến một cầu thủ U-16 ba lần liên tiếp không thể kiểm soát được những đường chuyền từ khoảng cách 20 yard, mặc dù chỉ vài phút trước cậu ta đã đi bóng qua 3 cầu thủ đối phương và tung ra cú dứt điểm từ khoảng cách 25 yards, tôi đã bảo: “Tôi không biết mình nên nói cậu ta là cầu thủ xuất sắc hay tệ nhất mà tôi từng được thấy nữa,”. Cau mày một chút, Miranda trả lời tôi: “Thằng cu đó tiêu rồi,” ông nói. “Nhìn vào da và đôi chân của cậu ta đi. Cậu ta hết hy vọng rồi.”
 

“Chúng tôi kiểm tra da của bọn trẻ để xem chúng có bị mụn trứng cá không, kiểm tra đầu gối và các khớp xương khác để xem xét về sự phát triển, và thậm chí còn kiểm tra cả bộ phận sinh dục để xem xét về các dấu hiệu của sự trưởng thành.”
 

Ông tiếp tục: “Nếu ở một cầu thủ không thể hiện những tiêu chuẩn mà chúng tôi đề ra cho từng lứa tuổi và cơ thể của cậu ta ngừng phát triển, chúng tôi sẽ phải thải loại cậu ta. Về mặt thể chất, chúng tôi thích những cậu bé tuổi teen gầy trơ xương, vụng về và hơi nhút nhát hơn là những ‘thành phẩm’ 15 tuổi. Một lần nữa, Cristiano Ronaldo chính là minh chứng hoàn hảo cho việc này.” Miranda nói. “Chúng tôi không muốn chúng tiến lên chuyên nghiệp ở tuổi 14. Chúng tôi muốn chúng tiến lên chuyên nghiệp ở tuổi 20.”
 

Sau khi thành lập lò đào tạo trẻ này vào năm 1988, Aurelio Pereira đã tìm ra những Luis Figo, Paulo Futre, Simão Sabrosa, João Moutinho, Cedric, Ricardo Quaresma, và Nani trong những danh sách dài vô tận, thế nhưng, chân sút hàng đầu của đội tuyển quốc gia, Cristiano Ronaldo, mới là người chiếm được nhiều tình cảm của Pereira nhất, đôi mắt của người đàn ông 70 tuổi này như sáng rực lên khi ông nhớ lại việc cầu thủ người Bồ Đào Nha thường xuyên buộc tạ vào chân và chạy bộ trên các con phố để có thể rèn luyện sức mạnh, sức bền và tốc độ.
 

Pereira nói: “Điều đó đem đến cho chúng tôi một ý tưởng về những gì mà các cậu bé sẽ trải qua. Ngay sau khi nối liên lạc với một cầu thủ nào đó, mục tiêu hàng đầu của chúng tôi là tìm mọi cách đem cậu ta về học viện Sporting. Chúng tôi chịu trách nhiệm cho mọi sự thay đổi lớn lao trong cuộc đời của các cầu thủ trẻ, những người có thể trở nên tuyệt vời vào một ngày nào đó.”
 

Chỉ có Ajax, Partizan Belgrade và Dinamo Zagreb là sở hữu số học viên thi đấu ở những hạng đấu cao nhất tại các quốc gia trên khắp châu Âu nhiều hơn đội bóng Bồ Đào Nha và Sporting cũng nhấn mạnh rằng việc “phát triển con người” đóng một vai trò rất quan trọng đối với các kế hoạch đào tạo được thiết kế và điều chỉnh để phù hợp với từng cá nhân riêng biệt, bao gồm lịch tập gym cũng như các vấn đề trên sân cỏ. “Chúng tôi xác định điểm mạnh và điểm yếu của mỗi cá nhân, sau đó áp dụng những kế hoạch đào tạo và tập luyện phù hợp với từng người.”
 

Chuyển từ Cheltenham, Anh đến Bồ Đào Nha và phát triển nhờ vào hệ thống đào tạo trẻ Sporting sau khi mẹ của anh đảm nhận công việc điều hành chương trình hospitality cho Euro 2004, tiền vệ Eric Dier của Tottenham Hospurs đã trả lời phỏng vấn với tờ The Guardian về khoảng thời gian của anh ở Alcochete: “Ở Sporting, họ tiếp cận bóng đá theo một cách rất thoải mái,” Dier cho biết. “Họ sẽ rất tự hào khi có thể biến bạn trở thành một người lịch sự và lễ phép. Họ sẽ không tức giận khi bạn có một đường chuyền sai, nhưng nếu bạn tỏ thái độ không tôn trọng ai đó, bạn sẽ chết chắc với họ. Không hề có tiếng la hét tức giận nào ở đó cả. Đây là một chuyện rất hiếm ở Anh. Đối với họ, một cầu thủ xuất sắc là một người biết tự nhận ra sai lầm của bản thân và sửa chữa nó. Lần đầu tiên đến Anh thi đấu, tôi thấy rằng các huấn luyện viên ở đây sẽ rất cáu gắt với các cầu thủ mỗi khi họ mắc sai lầm và liên tục la hét với họ trong xuyên suốt trận đấu.”
 

“Ở Bồ Đào Nha, huấn luyện viên sẽ chỉ ngồi trên băng ghế huấn luyện và không nói một lời nào. Còn chúng tôi chỉ cần tập trung thi đấu trên sân mà thôi. Điều này có nghĩa là mỗi khi mắc sai lầm, chúng tôi sẽ phải tự mình học hỏi và rút ra kinh nghiệm từ chúng. Cách ‘học’ như vậy sẽ giúp bạn phát triển tốt hơn rất nhiều. Đối với tôi, một cầu thủ tồi là một người mắc phải một sai lầm đến hai lần.”
 

Sporting chính là đội bóng đi tiên phong trong việc ưu tiên đưa các học viên ở đội trẻ lên thi đấu cho đội một và Miranda đã khẳng định chắc như đinh đóng cột về sự tập trung của họ vào việc giúp các cầu thủ cảm thấy hạnh phúc trong cuộc sống hàng ngày. “Chế độ ăn uống và nghỉ ngơi đóng vai trò cực kì quan trọng tại học viện này và việc có một lối sống đúng đắn, khoa học sẽ giúp các cầu thủ đạt được hiệu suất cao trên sân. Khi các cầu thủ thể hiện tốt trên sân, họ sẽ thấy mọi thứ khác đều trở nên dễ dàng, cuối cùng là cảm thấy hạnh phúc với cuộc sống và chẳng hề lo sợ bất cứ thử thách nào. Phát triển con người là một vấn đề rất quan trọng !”
 

Sự thành công của Cristiano Ronaldo vẫn đang được tiếp diễn và tạo ra những bài học bổ ích; tương tự như vậy, sau một sự nghiệp huy hoàng, Quả Bóng Vàng năm 2000, Luis Figo, đang đạt được thành công trên nhiều con đường khác nhau: Thông thạo 5 ngôn ngữ, là đại sứ của “Stop TB partnership” trong cuộc chiến chống lại bệnh lao, là người sáng lập của Network90, là thành viên của một trang mạng dành cho ngành the Professional Football Industry và là một trong các lãnh đạo của quỹ từ thiện Inter Campus, được điều hành bởi Internazionale, ngoài ra, ông còn sở hữu rất nhiều quán bar và nhà hàng trên khắp Bồ Đào Nha.
 

Tôi chào “boa notie” (“chúc ngủ ngon” trong tiếng Bồ Đào Nha) với người phục vụ trong khi đi ngang qua một chiếc áo có chữ ký của the 10 ‘Os Aurélios’, những nhà vô địch của European Champions. Đây không chỉ là nơi đã liên tục sản sinh ra những thế hệ cầu thủ đầy tài năng, mà còn là các nhà vô địch đã từng sống trong những căn phòng này, và những người vẫn đang khẳng định tài năng của bản thân trên khắp thế giới, tất cả bọn họ đều là minh chứng cho sự thành công của phương châm “nỗ lực, cống hiến, tận tâm, vinh quang”, đã được thấm nhuần trong tư tưởng của tất cả mọi người ở đây.