Tại sao việc chủ tịch đấm trọng tài ở Thổ Nhĩ Kỳ là điều không thể tránh khỏi?

Khi chủ tịch Ankaragucu, Faruk Koca sải bước xuống sân và đấm vào mặt trọng tài Halil Umut Meler hôm thứ Hai, chắc chắn đó là một cú sốc cho tất cả chúng ta.

Tuy nhiên, Hikmet Karaman lại tỏ ra không mấy ngạc nhiên. Karaman từng là HLV của Ankarargucu nhiều lần (gần đây nhất là năm 2021), nghĩa là ông đã làm việc với Koca. Và theo Karaman, đây không phải là một trường hợp cá biệt.

“Faruk Koca đã tấn công tôi bằng một cú đấm khi tôi còn dẫn dắt Ankarargucu,” Karaman cáo buộc trên đài truyền hình Thổ Nhĩ Kỳ ngay sau vụ việc. “Lúc đó tôi chưa nói gì về chuyện đó, nhưng giờ thì có.”

Không chỉ những cáo buộc của Karaman cho thấy sự cố đêm thứ Hai sẽ xảy ra. Đó là điều gần như không thể tránh khỏi do nền văn hóa mục ruỗng đang ăn mòn nền bóng đá Thổ Nhĩ Kỳ, đặc biệt là khi nói đến trọng tài.

Hãy cùng nhìn lại 24 giờ chứng kiến trận đấu khiến nền bóng đá Thổ Nhĩ Kỳ rơi vào hỗn loạn.

Cuộc tấn công nhắm vào Meler diễn ra ngay sau khi Ankaragucu hòa Rizespor với tỷ số 1-1. Đó là một trận đấu gây tranh cãi, với một bàn thắng không được công nhận và 2 thẻ đỏ cho cả Ankaragucu và Rizespor. Tuy nhiên, mọi chuyện bắt đầu ở phút 97 khi Rizespor ghi bàn gỡ hòa nhờ công của Adolfo Gaich.

Meler thổi còi mãn cuộc ngay sau đó và đứng cùng một trong các trợ lý của mình. Lúc này, Koca lao ra sân (bất chấp nỗ lực của các đồng nghiệp để giữ ông lại) và tung một cú móc phải vào xương gò má trái của Meler, khiến ông ngay lập tức ngã xuống sân.

Hai người đàn ông khác (mặc quần áo bình thường chứ không phải trang phục CLB) cũng lao tới và đá Meler khi ông nằm trên mặt đất, trước khi các cầu thủ, HLV và quan chức tạo thành hàng rào xung quanh vị trọng tài đáng thương.

Với vết bầm tím lớn và sưng tấy dưới mắt, Meler được đưa đến bệnh viện ở Ankara, thủ đô Thổ Nhĩ Kỳ, nơi ông được giữ lại qua đêm. Koca cũng phải đến bệnh viện, bởi ông có tiền sử bệnh tim và tiểu đường.

Koca đã bị cảnh sát thẩm vấn ở đó và sau đó được đưa đến đồn cảnh sát địa phương. Hai người đàn ông còn lại (chưa được tiết lộ danh tính) cũng bị bắt giam. Họ được cho là đã vào sân từ khu vực VIP của sân vận động.

Koca ban đầu tỏ ra không ăn năn.

“Tôi hiểu lời buộc tội chống lại tôi,” ông nói. “Tôi đã trình bày vấn đề này với văn phòng công tố và cảnh sát. Tôi sẽ lặp lại những tuyên bố này một cách chính xác: Tôi hoàn toàn không chấp nhận lời buộc tội chống lại tôi.

“Sự cố này xảy ra do những quyết định sai lầm và hành vi khiêu khích của trọng tài. Ý định của tôi là phản ứng bằng lời nói với trọng tài và nhổ vào mặt ông ta. Lúc đó tôi đã tát vào mặt trọng tài. Cái tát đó rõ ràng không khiến mặt ông ấy rạn nứt. 

“Sau khi nhận cái tát từ tôi, trọng tài đứng đó khoảng 5-10 giây rồi ngã xuống đất. Do bệnh tim của tôi nên họ lập tức đưa tôi ra khỏi hiện trường. Tôi không biết về bất kỳ sự cố nào khác đã xảy ra. Đó là tất cả những gì tôi có thể nói.”

Các bác sĩ chăm sóc Meler lại chỉ ra sự khác biệt, xác nhận rằng ông có một vết nứt nhỏ ở hốc mắt, bị chảy máu và rất may là không chịu tổn thương nặng hơn.

“Faruk Koca đấm vào mắt trái của tôi khiến tôi ngã xuống đất,” Meler nói trên giường bệnh. “Khi tôi nằm dưới đất, mọi người đã đá vào mặt và các bộ phận khác trên cơ thể tôi nhiều lần. Ông ta nói với tôi và trợ lý rằng: ‘Tôi sẽ giết anh’. Tôi đang nộp đơn khiếu nại ông ta và những người khác. Tôi không muốn thỏa hiệp.”

Trong khi đó, HLV trưởng của Ankaragucu - Emre Belozoglu, cựu tiền vệ của Inter Milan và Newcastle United - đã lên tiếng. “Tôi xin lỗi tất cả các bạn vì ngày hôm nay,” ông nói trong cuộc họp báo sau trận đấu. “Không có gì để nói, ngoại trừ việc tôi rất xin lỗi.” Có thông tin cho thấy Belozoglu sẽ từ chức, nhưng hiện tại ông vẫn đang tiếp tục công việc của mình.

Emre Belozoglu

Những lời buộc tội bắt đầu xuất hiện. Karaman đã công khai cáo buộc của mình. LĐBĐ Thổ Nhĩ Kỳ (TFF), UEFA và FIFA đều đưa ra tuyên bố lên án hành động của Koca. Ankaragucu cho biết họ “rất buồn” và xin lỗi “công chúng bóng đá Thổ Nhĩ Kỳ và toàn bộ cộng đồng thể thao vì sự cố đáng buồn đã xảy ra”.

Ngay trong buổi tối hôm đó, TFF thông báo rằng tất cả các hoạt động bóng đá ở Thổ Nhĩ Kỳ sẽ bị đình chỉ vô thời hạn, ít nhất là cho đến khi có cuộc họp diễn ra vào thứ Tư, tại đó các quyết định sẽ được đưa ra về những gì sẽ xảy ra tiếp theo. HLV ĐT Thổ Nhĩ Kỳ, Vincenzo Montella đã lên án “cuộc tấn công tàn bạo”, trong khi chủ tịch các CLB khác, nổi bật là Dursun Ozbek của Galatasaray cũng bày tỏ sự phẫn nộ.

Đại diện liên đoàn trọng tài, Arda Kardesler và Mete Kalkavan tuyên bố rằng các trọng tài Thổ Nhĩ Kỳ “sẽ không làm nhiệm vụ trong các trận đấu, trừ khi có những quyết định triệt để và nhanh chóng”, cho thấy rằng ngay cả khi TFF muốn tiếp tục giải đấu, họ có thể phải mời trọng tài nước ngoài.

Trong khi đó, dường như có một hàng dài người xếp hàng ở bệnh viện Meler đang được điều trị. Bộ trưởng thể thao Thổ Nhĩ Kỳ và người đứng đầu TFF đã đến để gửi lời chúc tốt đẹp, trong khi Bộ trưởng Nội vụ Ali Yerlikaya cho phép ông điện đàm với Tổng thống Recep Erdogan. Mặc dù vậy, Meler dường như chỉ muốn về nhà và gặp đứa con 10 ngày tuổi của mình.

Trong một diễn biến kỳ lạ khác, một số người khác có mặt tại bệnh viện mà Koca được đưa đến. Họ là những người hâm mộ Ankaragucu, những người đã đến để thể hiện sự ủng hộ đối với vị chủ tịch của họ. Không lâu sau vụ việc, một nhóm người hâm mộ Ankaragucu đã đưa ra tuyên bố ủng hộ Koca. “Chúng tôi sát cánh cùng Koca!”, họ viết.

Đến chiều thứ Ba, Koca thông báo rằng ông đã từ chức. Ông nói rằng những điều xảy ra trên sân hôm thứ Hai là “bất hợp pháp”, nhưng không đưa ra lời giải thích cho hành động bạo lực mà ông đã thực hiện. Và để “ngăn chặn tổn hại thêm cho cộng đồng và gia đình”, ông sẽ từ chức. Koca cũng xin lỗi Meler, các trọng tài người Thổ, người hâm mộ Ankaragucu và đất nước.

Chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo? Sẽ có những án phạt dành cho Ankaragucu và Koca, ngay cả khi ông đã từ chức. Koca sẽ phải đối mặt với lệnh cấm hoạt động bóng đá kéo dài lên đến 2 năm từ TFF.

Những hậu quả có thể còn nhiều hơn thế: Một điều khoản bổ sung về quy tắc kỷ luật của TFF quy định rằng bất kỳ ai bị kết tội trong một vụ án hình sự và bị kết án từ 2 năm tù trở lên sẽ tự động bị cấm tham gia các hoạt động bóng đá suốt đời.

Điều đó hoàn toàn có thể dễ dàng xảy ra. Luật sư thể thao người Thổ Nhĩ Kỳ, Anil Dincer cho biết: “Ông ấy có thể phải ngồi tù từ 1 đến 3 năm vì tội cố ý gây thương tích. Nhưng cũng có một quy định cụ thể đối với bóng đá: Nếu ai đó cố tình gây thương tích cho người khác trên sân bóng, hình phạt đó có thể tăng lên 50%. Vì vậy, bản án cho ông ấy có thể lên tới 4,5 năm. Trọng tài giống như nhân viên chính phủ, bạn không thể đụng đến họ”.

Rất khó để Ankaragucu tránh khỏi việc phải chơi các trận đấu không có khán giả và nhận án phạt. Mặc dù vậy, Dincer nói rằng không có quy định cụ thể nào trong quy chế TFF yêu cầu bất kỳ hình phạt nào khác, chẳng hạn như phạt tiền, trừ điểm hoặc cấm chuyển nhượng. Tất nhiên, không thể loại trừ 1 trong số những khả năng đó. 

Tuy nhiên, có một câu hỏi vĩ mô hơn câu “Chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?”. Rất nhiều thành viên làm việc cho nền bóng đá Thổ Nhĩ Kỳ cho biết đây không chỉ đơn thuần là việc một vị chủ tịch đi tù. Có cảm giác rằng khoảnh khắc đó là không thể tránh khỏi, bởi những lời lẽ chống lại trọng tài đã gia tăng đáng kể trong những năm gần đây. 

Hầu như không có tuần nào trôi qua mà không có vị quan chức CLB tuyên bố rằng có một âm mưu lớn nào đó đang chống lại họ, vì những lý do không giải thích được.

Một tháng trước, nhà vô địch Super Lig 2022 Trabzonspor đã đưa ra tuyên bố rằng những quyết định bất lợi đối với họ trong các trận đấu với Galatasaray, Hatayspor và Pendikspor là “hoàn toàn có chủ ý”, với những quyết định mà họ “không thể gọi là lỗi của trọng tài”. Nhưng điều này không mới: Tháng 2/2016, một nhóm người hâm mộ đã xuống đường giơ những tấm thẻ đỏ để phản đối việc trọng tài Deniz Ates Bitnel đuổi 4 cầu thủ của họ trong trận thua 1-2 trước Galatasaray.

Chủ tịch Fenerbahce Ali Koc nhận xét rằng những sai lầm “kỳ lạ” của trọng tài đã xảy ra trong toàn giải đấu và ông đã “mất kiên nhẫn” với TFF. Trước đây, Koc từng tuyên bố các trọng tài đang cố gắng “ngáng đường” Fenerbahce đến chức vô địch và gần đây đề nghị rằng nếu người hâm mộ nhìn thấy các trọng tài trên đường phố, họ nên chụp ảnh và “lưu ý” đến họ.

Năm ngoái, phó chủ tịch Galatasaray Erden Timur cho biết họ sẽ dành một chương trình hàng tuần trên kênh truyền hình CLB về tất cả những quyết định sai lầm chống lại họ.

Câu chuyện “sởn ra gà” nhất xảy ra vào năm 2019, khi Hasan Kartal, cựu chủ tịch Rizespor chia sẻ sau thất bại 2-3 trước Galatasaray: “Nếu tôi có súng, tôi sẽ bắn ông ta (trọng tài). May mà tôi không có. Nếu ai đó có súng, họ sẽ giết ông ta.”

Sự kiện hôm thứ Hai cũng gợi nhớ đến một sự cố xảy ra vào năm 2022 - một cách tình cờ cũng diễn ra trên sân vận động Eryaman - khi một CĐV chạy vào sân với ý định tấn công trọng tài sau trận đấu giữa Ankaragucu và Besiktas, vượt qua một nhóm các cầu thủ và lao thẳng vào cựu tiền đạo Everton, Cenk Tosun từ phía sau.

Josef de Souza, hậu vệ người Brazil của Besiktas đã ngăn chặn và đẩy kẻ định tấn công xuống đất. Nhưng thay vì khen ngợi De Souza hay thậm chí nhận ra rằng trận đấu này có vấn đề, TFF đã cấm thi đấu anh một trận. Sau đó, De Souza nói: “Bạn sẽ nhớ đến tôi vào ngày họ giết một cầu thủ… hoặc ngày họ tấn công trọng tài.” Anh rời Besiktas vào cuối mùa giải trước và chuyển đến CLB Trung Quốc Beijing Guoan. 

Người ta hy vọng rằng sự cố này có thể thay đổi mọi thứ. Nhưng cũng có những bi quan rằng điều đó sẽ không xảy ra và mọi người sẽ nói về Meler và những vết thương của ông trong vài tuần, sau đó lại quay trở lại với những luận điệu độc hại, đầy âm mưu.

Điều này cũng không chỉ giới hạn ở Thổ Nhĩ Kỳ. Rất nhiều cuộc thảo luận về bóng đá hiện đại xoay quanh việc điều hành trận đấu, ai đã làm sai và tại sao, lại đưa ra những cáo buộc trắng trợn về tham nhũng. Các trọng tài đã bị tấn công ở Anh và các quốc gia khác.

Không đồng ý với các quyết định của trọng tài là một chuyện, nhưng để bản thân ức chế đến mức chủ tịch CLB cảm thấy có đủ quyền hạn để đấm vào đầu trọng tài lại là chuyện khác. Và nếu bạn nghĩ rằng điều này không thể xảy ra ở bất cứ nơi nào khác trên thế giới, thì có lẽ bạn đã nhầm.

Lược dịch bài viết: “The day Turkish football descended into chaos – and why it was grimly inevitable” của Adam Leventhal và Nick Miller (The Athletic)