"Tôi không biết ai là người đã cưỡng hiếp cô ấy, nhưng cô ấy nói rằng đó là Streltsov. Đó là một câu chuyện mờ ám."
Phần 1:
Phần 2:
Eduard Streltsov chắn chắn không phải là một công nhân mẫu mực. Thói nghiện bia rượu của anh là không thể chối cãi. Ivanov đã luôn bị ám ảnh bởi cái chết vì bệnh ung thư vòm họng của người đồng đội cũ vào năm 1990, khi anh chỉ mới 53 tuổi. “Trong cuộc sống, cậu ấy rất tốt bụng và tử tế,” ông hồi tưởng. “Chính các fan hâm mộ đã giết chết Streltsov. Tất cả mọi người đều muốn uống với cậu ấy và cậu ấy thì càng ngày càng có nhiều fan hâm mộ. Khi đó, cậu ấy đang chơi cho đội bóng của nhà máy, họ sẽ đến gặp cậu ấy sau giờ làm việc và nói, ‘Đi uống thôi.’”
Eduard Streltsov cũng là một người đàn ông rất đào hoa. Điều này có lẽ sẽ không bao giờ trở thành một vấn đề nếu trong số các người tình của anh không bao gồm con gái của Bộ trưởng bộ Văn hóa, Yekaterina Furtseva, người phụ nữ duy nhất từng trở thành thành viên của Bộ Chính trị. Vào năm 16 tuổi, Svetlana Furtseva rõ ràng đã mê mẩn gã trai Streltsov. Mẹ của cô ta, một người thân cận với Khrushchev, đã gặp Streltsov vào đầu năm 1957, tại một buổi tiệc vinh danh được tổ chức tại điện Kremlin để ăn mừng chức vô địch Olympic.
Eduard Streltsov (trái)
Bà ta đã ngỏ lời muốn Streltsov kết hôn với con gái mình, nhưng anh đã từ chối thẳng thừng và trả lời: “Không đời nào, tôi đã có vị hôn thê rồi.” Như thể chỉ nhiêu đó là chưa đủ sỉ nhục, sau đó, anh còn nói với một người bạn rằng: “Tôi sẽ không bao giờ kết hôn với con khỉ đó,” và “Thà bị treo cổ còn hơn là kết hôn với đứa con gái như vậy.” Theo các nhà “lý thuyết âm mưu”, Eduard Streltsov đã bị đưa vào danh sách đen kể từ đó.
Đã xuất hiện những phản ứng quá mức cần thiết về lần bị đuổi ra khỏi sân của Streltsov ở Odessa. Tờ Sovetsky Sport đã đặt tiêu đề: “Anh ta không phải là một người hùng.” Một số lá thư đã được in ấn, được cho là tác phẩm của các thành viên của đảng vô sản, với nội dung lên án Streltsov như một ví dụ tiêu biểu về các tệ nạn của chủ nghĩa đế quốc phương Tây. Vài ngày sau trận đấu với Odessa, Streltsov bị gọi lên trình diện trước liên đoàn bóng đá Liên Xô (SFS) và ZMS của anh đã bị tước bỏ. Tuy nhiên, vào ngày 20 tháng 4, quyết định này được rút lại, và Streltsov chỉ bị treo giò 3 trận.
SFS chưa bao giờ có mối quan hệ “nồng ấm” với Streltsov. Một lá thư báo nội bộ thậm chí còn chỉ trích thời điểm anh tổ chức đám cưới của mình. “Chúng tôi vừa phát hiện ra anh ta đã kết hôn ngay trước trận giao hữu với Romania. Điều này đã cho thấy công tác giáo dục ở Torpedo yếu kém đến mức nào.” Những tài liệu lưu trữ của Đảng Cộng Sản cũng cho thấy các thông tin không mấy tích cực về anh. Với việc nhận được rất nhiều sự chú ý từ các câu lạc bộ ở Pháp và Thụy Điển sau chuyến du đấu với Torpede, Streltsov đã bị ghim tên vào danh sách “những kẻ có khả năng đào ngũ.”
Và vấn đề tiếp theo là, tại sao Karakhanov lại mời các cầu thủ đến nhà của mình? Cũng có thể là vì ông ta chỉ đơn giản là mong muốn có sự góp mặt của ba cầu thủ bóng đá trong buổi tiệc mà mình tổ chức, nhưng nhiều người đã nhận xét rằng, có một âm mưu rất đen tối và thâm hiểm ẩn đằng sau lời mời này. Những gì chúng ta được biết là: Nhân vật này vừa bất ngờ được kết thúc chuyến công tác chẳng ai muốn có ở vùng Viễn Đông, được trở về Moscow sớm hơn hạn định, và ông ta chỉ vừa trở về trước đó vài ngày.
Đó chính là bối cảnh trước khi vụ án này diễn ra. Đã có thêm những bằng chứng cụ thể về một âm mưu được vạch ra để chống lại Streltsov – qua cuộc phỏng vấn của nhà sử học Vartanyan với Kachalin. “Khi tôi cố gắng giúp đỡ Streltsov,” ông hồi tưởng. “Phía cảnh sát đã nói với tôi rằng Khrushchev đã được báo cáo về vụ án này. Sau đó, tôi ngay lập tức chạy đến trụ sở ủy ban của Đảng Cộng Sản ở khu vực và yêu cầu đình chỉ vụ án cho đến khi World Cup kết thúc. Nhưng người ta đã bảo với tôi đó là chuyện bất khả thi và chỉ tay lên trời, nói rằng đây là ‘ý của bên trên’. Thế là tôi hiểu ra, mọi chuyện đã kết thúc với Streltsov. Tôi đã từng nghe nói là Furtseva có ác cảm với cậu ấy, nhưng ai biết được chuyện gì đã xảy ra?”
Nhưng chắc chắn là có một chuyện gì đó đã xảy ra. “Họ đã đến ngôi nhà đó," Ivanov nói. "Đó là một câu chuyện rất mờ ám. Chẳng rõ ai hiếp ai. Tôi nghĩ rằng nếu một cô gái đi đến vùng ngoại ô vào ban đêm ... thì chắc là có gã trai nào đang đợi cô ấy...và cô ấy cũng thế ... nhưng tôi không tin nó là một vụ dàn cảnh, hoàn toàn không. Có khi lại là chủ của ngôi nhà đó. Tôi không biết ai là người đã cưỡng hiếp cô ấy, nhưng cô ấy nói rằng đó là Streltsov. Đó là một câu chuyện mờ ám."
Hơn một nửa thế kỷ trôi qua, không một cầu thủ nào mà tôi từng nói chuyện sẵn sàng bảo vệ người đồng đội của mình "Chuyện xảy ra với Streltsov, anh không thể giải thích được," Simonyan nói. "Đó là một điều bí ẩn. Cậu ấy đã viết thư cho mẹ và nói rằng mình đang phải nhận tội thay cho người khác. Chính bộ máy chính quyền đã trừng phạt cậu ấy. Tôi không rõ cậu ấy có hiếp dâm cô gái đó không, nhưng rõ ràng cậu ấy và cô ta có ngủ với nhau." Ông lắc vai. "Cậu ấy còn trẻ, độc thân và chưa cưới."
Trên thực tế, Streltsov đã kết hôn trước đó chưa đầy một năm. Có lẽ là do anh không quan tâm đến lời thề nguyện của mình một cách nghiêm túc; cũng có khi là do Simonyan nhớ nhầm. Vào cuối cuộc phỏng vấn của chúng tôi, Simonyan đưa tay vào một ngăn kéo trên chiếc bàn và lấy ra một cuốn sách. Anh mở nó, lấy ra một bức ảnh, và đưa nó cho tôi mà không nói một lời nào.
Có bốn hình ảnh trên bản in đấy. Hai cái chụp lại hình của một người phụ nữ trẻ tóc đen – đó là Mariana Lebedeva. Trong một bức, cô đang nằm trên một chiếc giường nhìn giống như giường bệnh, có vẻ là đang ngủ, hai mắt của cô ta bị bầm tím. Hai bức còn lại là hình của Streltsov, được đưa vào trong hồ sơ tội phạm, với ba vết xước ở gò má.
Không lâu sau cái đêm định mệnh của tháng 5 năm 1958, bộ máy chính quyền Liên Xô chính thức có những động thái chống lại Streltsov. Vào tháng sáu, tờ Komsomolskaya Pravda đã viết bài về một cuộc ẩu đả xảy ra vào ngày 8 tháng 11 của một năm trước, diễn ra được hai tuần trước khi Streltsov và Ivanov bỏ lỡ chuyến tàu đến Leipzig: “Anh ta đã xông thẳng vào một căn hộ, khiến những người đang ngủ trong đó sợ hãi và bắt đầu đập phá đồ đạc trong sự giận dữ.”
Tuy nhiên, người bạn thân Galina Chupalenkova của Streltsov đã lên tiếng bào chữa cho anh. Cô ấy nói rằng đã có một gã nào đó tiến đến gần Streltsov và đấm vào mặt anh. Streltsov đuổi theo gã đó và kết thúc cuộc rượt đuổi với việc xông vào căn hộ kia. Mặc dù đã có một vài sự xáo trộn, nhưng không có gì bị đập phá cả, và anh đã chấp nhận bồi thường cho gia chủ mà không cần phải lôi nhau ra tòa án.
Những gì liên quan tới Streltsov đã bị xóa sổ một cách lặng lẽ. 5 bàn thắng của anh cho Torpedo vào năm 1958 đã được ghi trong các tài liệu bóng đá dưới tên của các "cầu thủ khác". Đóng góp của anh cho thành công ở Olympic 1956 cũng hoàn toàn biến mất. Pravda khẳng định: “Streltsov chẳng khác nào một người nguyên thủy cả.
Sự thiếu hiểu biết và bất tài của anh ta trong những vấn đề đơn giản nhất đã nhiều lần khiến các đồng đội phải cười phá lên. Anh ta từng khẳng định chắc như đinh đóng cột rằng, thành phố của Posi – một khu resort nằm ở Biển Đen, nơi thường được các câu lạc bộ của Liên Xô lựa chọn làm địa điểm tổ chức tập luyện trước mùa giải – là nằm trên biển Caspi. Hay thậm chí còn tin rằng nước biển mặn là vì cá trích sống trong đó.” Thế nhưng, nguồn tin của họ lại là từ một câu chuyện ngắn của Anton Pavlovich Chekhov.
Những tháng đầu tiên thụ án khổ sai ở Lesnoy của Streltsov là vô cùng khó khăn, và anh đã phải vật lộn rất vất vả với cái hoàn cảnh “lên voi xuống chó” ập đến đầy đột ngột này. Một tên côn đồ 18 tuổi có biệt danh là Repeinik đã luôn nhạo báng anh bất cứ khi nào hắn có cơ hội. Chẳng bao lâu sau, Streltsov đã chộp lấy và đập hắn một trận – Repeinik về sau được biết đến là một người chỉ điểm. Các tù nhân khác đã tổ chức một cuộc họp kín trong phòng nồi hơi của trại giam và quyết định rằng “thằng Streltsov phải chết”. Anh đã bị đánh đập rất nặng – các báo cáo của nhà tù cho biết Streltsov đã bị đánh “bởi một cây gậy sắt hoặc gót của một chiếc giày” – nhưng may mắn là vẫn còn sống sót.
Sau khi hồi phục, Streltsov được chuyển đến một trại giam khác. Dần dần, “cuộc sống mới” của anh cũng trở nên dễ dàng hơn. “Ở Torpedo, chúng tôi vẫn luôn nhớ đến Streltsov dù cho cậu ấy đã vào tù,” người đồng đội Viktor Shustikov hồi tưởng. “Các huấn luyện viên của chúng tôi thường thỉnh thoảng đến thăm cậu ấy, có một lần, tôi đã lái xe đưa mẹ của Streltsov đến gặp cậu ấy sau khi người ta chuyển cậu ấy đến một trại giam ở Tula. Chúng tôi luôn trò chuyện với cậu ấy về Torpedo, về cả đội.”
Eduard Streltsov được phóng thích sớm vào năm 1963, sau khi đã thụ án 5 năm tù trong bản án 12 năm của anh. Vì không thể quay trở lại với bóng đá đỉnh cao sau án treo giò vĩnh viễn của VSFK, anh bắt đầu chơi cho đội bóng thuộc Bộ phận giám sát kỹ thuật của ZIL (OTK), tại một giải đấu phong trào giành cho công nhân của các nhà máy. Không mấy ngạc nhiên khi họ đã toàn thắng tất cả 11 trận ở mùa giải đó, và tên tuổi của Streltsov cũng bắt đầu vươn lên từ đống tro tàn.
Một bảng kiến nghị có chữ ký của 1.000 công nhân nhà máy đã được gửi đến Leonid Brezhnev, khi đó đang là Bí Thư Đảng Cộng Sản, yêu cầu ông xóa bỏ án treo giò của Streltsov. Tuy nhiên, Ban chấp hành Trung ương Đảng đã phản đối việc này. “Án treo giò đã bị vi phạm một cách nghiêm trọng,” họ viết. “Những người đứng đầu các tổ chức thể thao của nhà máy đã hai lần – vào tháng 5 và tháng 6 năm 1963 – để cho Streltsov thi đấu cho đội dự bị của Torpedo … và ra sân với đội một trong một trận giao hữu ở Gorki (bây giờ là Nizhny Novgorod).
Trước trận đấu ở Gorki, họ đã cố tình công bố thông tin Streltsov sẽ ra sân trên hệ thống địa chỉ công cộng của sân vận động diễn ra trận đấu. Khi các giám đốc của Hội Đồng Trung Ương thuộc Liên Đoàn Thể Thao cố gắng ngăn cản việc này, đám đông khán giả đã hô vang ‘Cho Streltsov vào sân,’cho đến khi Liên Đoàn buộc phải chấp nhận cho anh ta thi đấu vì lo sợ một cuộc bạo loạn có thể xảy ra. Trận đấu này đã được sử dụng để quảng bá cho Streltsov và dần dần đưa anh ta quay trở lại đội một. Do đó, chúng tôi đề xuất: Yêu cầu xóa bỏ lệnh treo giò của Eduard Streltsov sẽ bị từ chối.” Brezhnev không còn cách nào khác ngoài phê duyệt “đồng ý” cho lá thư này. Tuy nhiên, sau khi Khrushchev bị lật đổ vào tháng 10 năm 1964, ông đã chấp nhận cho Streltsov quay trở lại với bóng đá đỉnh cao.
“Cậu ấy đã không chơi bóng trong suốt một năm sau khi mãn hạn tù,” Shustikov nhớ lại. “Cậu ấy đã làm việc cho ZIL và thi đấu cho một đội bóng phong trào của nhà máy. Nhưng thỉnh thoảng, chúng tôi vẫn đưa cậu ấy đi cùng trong những trận đấu ở sân khách. Câu lạc bộ đã lo ngại rằng, các cổ động viên sẽ nhạo báng cậu ấy về những gì mà cậu ấy đã làm, nhưng mọi chuyện đã diễn ra hoàn toàn ngược lại, tôi vẫn nhớ như in những gì đã diễn ra khi chúng tôi đưa Streltsov đến một trận đấu ở Kharkiv. Khi đó, cậu ấy đang ngồi ở trên khán đài, và khán giả đã vô cùng giận dữ, la hét rằng chúng tôi nên đưa cậu ấy vào sân. Sau khi trận đấu kết thúc, để đánh dấu sự kiện này, các cổ động viên đã dùng phấn vẽ một vòng tròn quanh chiếc ghế mà Streltsov đã ngồi.”
Ivanov cũng nhớ lại sự chào đón nồng hậu mà Streltsov đã nhận được từ mọi người. “Sau khi cậu ấy trở về Torpedo, chúng tôi đã có một chuyến du lịch, và cứ mỗi thị trấn mà chúng tôi đặt chân đến, lại có một người bạn tù của cậu ấy,” ông hồi tưởng. “Và đó chính là một trong những thứ đã giết chết cậu ấy. Tất cả bọn họ đều muốn uống với cậu ấy. Đó là lý do cậu ấy phải giải nghệ sớm hơn một chút so với chúng tôi.”
Mùa giải đầu tiên quay trở lại với bóng đá đỉnh cao của Eduard Streltsov có thể được mô tả bằng hai chữ “ngoạn mục”. Ngục tù đã không làm thay đổi Streltsov. “Nó chỉ khiến cậu ấy trở nên táo bạo và can đảm hơn,” Ivanov chia sẻ. “Cậu ấy vẫn có sức khỏe và tài năng đáng kinh ngạc.” Torpedo chỉ thua vỏn vẹn hai trận ở mùa giải đó và giành được chức vô địch quốc gia thứ hai trong lịch sử câu lạc bộ.
Eduard Streltsov khi già
Không lâu sau đó, Streltsov trở lại với đội tuyển quốc gia và ghi được 25 bàn sau 38 trận, đồng thời đoạt được danh hiệu “Soviet player of the Year” vào các năm 1967 và 1968. Anh cũng bổ sung thêm vào bộ sưu tập của mình một chiếc huy chương vàng sau chức vô địch Soviet Cup năm 1968. Đó có lẽ không phải là cấp độ thành công mà anh đã từng tuyên bố với Simonyan vào năm 1956 rằng mình sẽ đạt được trong tương lai, nhưng sau 7 năm sự nghiệp bị bỏ phí trong tù, chúng vẫn là những thành tựu rất đáng tự hào.
Thật không khó để thấy rằng tại sao bóng đá Nga luôn bị thu hút bởi những tài năng chống lại sự đàn áp của chế độ để vươn đến Vinh quang. Chắc chắn đó là cách nhà sử học Vartanyan nhìn nhận ông - một người tử vì đạo vĩ đại.
Còn câu chuyện về vụ án năm 1958, bất chấp những vết sẹo trên mặt Streltsov, vẫn không ai có thể đưa ra câu trả lời rằng anh có vô tội hay không, có lẽ, vụ việc này sẽ mãi mãi bị nhấn chìm trong bí ẩn. Chỉ có Eduard Streltsov và Marina Lebedeva mới biết về những gì đã xảy ra trong cái đêm định mệnh đó.
Lược dịch từ bài viết “Crime and punishment” của Jonathan Wilson, được đăng tải trên tạp chí 8by8mag.com.
NAM KHÁNH (TTVN)
