Cây đũa thần của Eddie Howe đã tạo ra phép thuật

Eddie Howe đã khắc tên mình vào lịch sử Newcastle United khi dẫn dắt các học trò giành chiến thắng 2-1 trước Liverpool trong trận chung kết Carabao Cup 2024/25, chấm dứt 70 năm chờ đợi một danh hiệu quốc nội của đội bóng vùng Đông Bắc nước Anh.

Cột mốc chói lọi ở Wembley

Ở tuổi 47, đã trở thành HLV người Anh đầu tiên nâng cao chiếc cúp quốc nội kể từ Harry Redknapp năm 2008, nhưng chiến thắng này không chỉ là một cột mốc cá nhân - mà là đỉnh cao của một sự tiến hóa về mặt chiến thuật đã biến Newcastle từ những kẻ chiến đấu trụ hạng thành một “quân đoàn La Mã” gắn kết và đáng gờm.

Màn trình diễn tuyệt vời của đêm Chủ Nhật vừa qua trước Liverpool đã thể hiện trọn vẹn nhận định ấy. Chích Chòe đem đến Wembley sự kết hợp giữa thực dụng, khả năng thích ứng và phong cách tấn công sắc sảo để đánh bại một trong những đội bóng ưu tú nhất châu Âu. Thắng lợi 2-1 trước Liverpool vì thế có thể xem như cột mốc xác lập vị thế của Eddie Howe như một huyền thoại mới của Newcastle và chứng minh rằng ông đủ xuất sắc để tranh đua tại mọi sân khấu lớn nhất của bóng đá đương đại.

Hành trình của Eddie Howe đến thời điểm này bắt đầu vào tháng 11/2021, khi ông tiếp quản một Newcastle đang vật lộn trong khu vực xuống hạng của Premier League. Với việc Quỹ đầu tư công Saudi Arabia mua lại Newcasltle, Howe có nhiều nguồn lực theo ý mình, nhưng chính sự nhạy bén về mặt chiến thuật, chứ không phải chi tiêu xa hoa, mới là chìa khóa giúp Newcastle đổi vận.

Triết lý của Howe bắt nguồn từ việc gây sức ép tầm cao, phòng ngự có cấu trúc và chuyển đổi năng động, đã lấy cảm hứng từ Mauricio Pochettino - chiến lược gia mà ông chịu ảnh hưởng mạnh mẽ - cùng thứ bóng đá cường độ cao Gegen-pressing của Jurgen Klopp (thật trớ trêu, khi Howe vừa đánh bại người kế nhiệm Klopp - Arne Slot). Newcastle của Eddie Howe dần trở thành một cỗ máy chiến thắng được “chế tác” tỉ mỉ để tối đa hóa các chi tiết, và trận chung kết Carabao Cup chính là phiên bản xuất sắc nhất của cỗ máy mà Howe tạo ra.

Kế hoạch hoàn hảo của Howe

Trong trận đấu với Liverpool, Eddie Howe đã lập trình một kế hoạch hoàn hảo giúp Newcastle vô hiệu hóa điểm mạnh của Lữ Đoàn Đỏ và khai thác hiệu quả điểm yếu của đối thủ này.

Liverpool, đội đang dẫn đầu Premier League với khoảng cách 12 điểm so với phần còn lại, là ứng cử viên được đánh giá cao hơn, tự hào với hệ thống 4-3-3 linh hoạt phát huy tốt khả năng chuyền bóng nhanh và sự áp đảo ở hai cánh.

Howe trong khi đó cho Newcastle phản công bằng sơ đồ 4-3-3 của riêng mình, nhưng được thiết kế để kiểm soát hơn là gây ra hỗn loạn. Bộ ba tiền vệ của ông - Bruno Guimarães, Sandro Tonali và Joelinton - là nhịp đập của chiến thắng, mang đến một đẳng cấp về khả năng gây sức ép và kỷ luật vị trí.

Guimarães, tiền vệ kiến ​​thiết lùi sâu, không chỉ điều tiết chuẩn mực mà còn phá vỡ nhịp điệu của Liverpool bằng tốc độ làm việc không ngừng nghỉ của mình, trong khi năng lượng “box to box” của Tonali và thể lực của Joelinton đã áp đảo các đối thủ của họ.

Bruno Guimaraes tỏ ra vui mừng khi Newcastle vô địch cúp Liên đoàn Anh.

Lá chắn tiền vệ này cho phép Newcastle bóp nghẹt các lối thoát sáng tạo của Liverpool, đặc biệt là khiến Mohamed Salah - một cầu thủ đã góp phần vào 18 bàn thắng vào lưới Newcastle trong sự nghiệp của mình - trở nên mờ nhạt.

Trong tác chiến tên lửa hiện đại có thuật ngữ “đánh phẫu thuật”, tức là tấn công chính xác vào một khu vực nhỏ cỡ khung cửa sổ bằng tên lửa hành trình. Ví dụ rõ nhất chính là việc Israel ám sát thủ lĩnh lực lượng Hamas, Ismail Haniyeh tại Tehran, thủ đô của Iran hôm 31/7 năm ngoái bằng tên lửa dẫn đường bắn từ khoảng cách cả nghìn km. Các nhân chứng cho biết, quả tên lửa bắn trúng cửa sổ của căn phòng nơi ông Haniyeh lưu trú, lập tức giết chết nhà lãnh đạo này và các vệ sĩ có mặt trong phòng, nhưng không gây ra thiệt hại nào cho những tầng lân cận.

Trước Liverpool, Eddie Howe cũng sử dụng pressing theo cách “đánh phẫu thuật” ấy. Thay vì pressing cao liên tục, ông sử dụng một khối đánh chặn ở trung tuyến, phong tỏa và săn đuổi quyết liệt 2 tiền vệ trung tâm của Liverpool là McAllister và Gravenbech, buộc đối thủ phải triển khai bóng từ hàng hậu vệ. Khi đó, Newcastle tiếp tục dồn ép và phong tỏa các hướng, buộc Liverpool chỉ có thể triển khai bóng về một cánh. Nhờ thế, họ dễ đoạt được bóng hơn và tổ chức phản công tốc độ ngay khi có bóng.

Sự vắng mặt của Trent Alexander-Arnold, chốt chặn kiểm soát bóng của Liverpool, càng khuếch đại hiệu quả của cách tiếp cận này, khi Jarell Quansah phải vật lộn dưới áp lực quá lớn của đối thủ. Howe rõ ràng đã nghiên cứu trận thua của Liverpool trước PSG tại Champions League giữa tuần, xác định sự mệt mỏi và thiếu gắn kết là điểm yếu cần khai thác. Cường độ pressing phẫu thuật của Newcastle là không ngừng nghỉ, biến Wembley thành một cái vạc nơi dầu đun chảy sự điềm tĩnh thường thấy của Liverpool.

Đặc sản “bóng chết”, Isak và tài ứng biến của Howe

Những tình huống cố định, đặc sản trong kho vũ khí của Howe, cũng chứng tỏ tính quyết định. Bàn thắng đầu tiên của Newcastle đến ngay trước giờ nghỉ giải lao, khi quả phạt góc của Kieran Trippier tìm đến Dan Burn, người đánh đầu tung lưới Caoimhin Kelleher. Và đó là sản phẩm của nhiều giờ trên sân tập, nơi Howe và trợ lý Jason Tindall rèn luyện cho các cầu thủ của họ về khả năng thống trị trên không.

Burn, cao 1m98, tiêu biểu cho khả năng của Howe trong việc biến những cầu thủ vô danh thành quân bài lợi hại. Niềm tin của HLV 47 tuổi vào hệ thống của mình đã giúp Newcastle giành được 10 quả phạt góc so với 4 quả của Liverpool, một thống kê nhấn mạnh lợi thế về thể chất và chiến thuật của họ. Sự chú ý đến từng chi tiết của Howe trong các tình huống “bóng chết” – thứ thường bị bỏ qua trong kỷ nguyên ám ảnh về việc kiểm soát bóng – cũng là điều tạo ra khác biệt.

Bàn thắng thứ hai, do Alexander Isak ghi được 7 phút vào hiệp hai, đã làm nổi bật sự sáng tạo trong tấn công của Howe. Đường chạy chồng biên của Tino Livramento và cú đánh đầu của Jacob Murphy đã tạo tiền đề cho pha dứt điểm chính xác của Isak, một chuỗi pha bóng xuất phát từ sự nhấn mạnh của Howe vào lối chơi chạy cánh và các pha phối hợp nhanh.

Livramento, cầu thủ được Howe chiêu mộ từ Southampton, thể hiện tầm nhìn của HLV này về hậu vệ cánh có thể làm tốt nhiều đầu việc: Vừa là cầu thủ trụ cột phòng ngự vừa là chất xúc tác tấn công. Bàn thắng này, ban đầu bị từ chối vì lỗi việt vị ở Guimarães trước khi VAR can thiệp, đã thể hiện khả năng kéo giãn hàng phòng ngự theo chiều dọc của Newcastle, một dấu hiệu đặc trưng mà Howe tạo dựng ở Bournemouth nhưng nay được nâng lên tầm cao mới với đội hình tốt hơn.

Isak, khoản đầu tư trị giá 63 triệu bảng, đã đền đáp lại lòng tin của Howe, chứng minh con mắt tinh tường của ông khi cho thấy anh phù hợp với hệ thống này như thế nào. Không chỉ ghi bàn ở trận chung kết Carabao Cup, Isak còn đang có một mùa giải bùng nổ với 23 bàn sau 33 trận trên mọi đấu trường cho Newcastle.

Về mặt phòng ngự, quyết định của Eddie Howe khi để Nick Pope trong khung thành bất chấp các ý kiến ủng hộ  Martin Dubravka của người hâm mộ, đã được chứng minh là đúng đắn. Khả năng chỉ huy vòng cấm và những pha cứu thua ở những thời điểm then chốt của Pope - đặc biệt là trong 8 phút bù giờ căng thẳng - đã bảo toàn được thế dẫn trước sau bàn thắng bất ngờ của Federico Chiesa phía Liverpool.

Hàng thủ 4 người của Howe, được neo giữ bởi Burn và Fabian Schär, hoạt động như một đơn vị cấm quân đầy kỷ luật, ngăn cản Liverpool có không gian ở những khu vực nguy hiểm. Sự kiên cường này không phải là ngẫu nhiên; các buổi tập của Howe, thường được mô tả là khắc nghiệt, đã truyền cho Newcastle một tư duy phòng ngự tập thể có thể sánh ngang với những đội giỏi nhất ở châu Âu.

Khả năng thích nghi của Eddie Howe là chìa khóa. Khi Liverpool tung vào sân những cầu thủ thay người có xu hướng tấn công, ông đã điều chỉnh, đưa Joelinton xuống sâu hơn để củng cố hàng tiền vệ trong khi tin tưởng các cầu thủ chạy cánh sẽ duy trì một lối thoát cho các đợt lên bóng. Sự cân bằng này - không phải là đỗ xe bus hay lùi sâu quá mức - giúp Newcastle kiểm soát được tình hình.

Chiến thắng tại Carabao Cup là danh hiệu quốc nội đầu tiên của Newcastle kể từ năm 1955, chấm dứt chuỗi 9 trận thua của CLB này tại Wembley và xua tan nhiều thập kỷ đau đớn. Đối với Howe, đó là lễ đăng quang.

Từ những ngày đầu ở Bournemouth, nơi ông biến một đội bóng League Two thành ứng cử viên cho Premier League, cho đến thời điểm này, sự nghiệp của ông đã được định nghĩa bằng cách xây dựng một thứ gì đó từ con số không.

Tại Newcastle, ông đã thừa hưởng một CLB tan vỡ và mang đến cho nó một bản sắc - kiên cường nhưng uyển chuyển, kỷ luật nhưng táo bạo. Người hâm mộ Newcastle giờ đây hát vang tên ông với sự tôn kính, và điều đó hoàn toàn đúng.

Eddie Howe không chỉ cùng Newcastle giành được một chiếc cúp; mà còn hồi sinh linh hồn bóng đá của một thành phố, đảm bảo rằng huyền thoại về ông sẽ còn lưu truyền trên các khán đài St. James' Park qua nhiều thế hệ nữa.