Sau ngày hôm nay, sau trận đấu với Hà Lan, Goran Pandev sẽ nói lời chia tay với đội tuyển quốc gia Bắc Macedonia khi đã cùng đội bóng có một trải nghiệm đáng giá với cả nền bóng đá.
 |
| Ảnh: Getty Images |
Năm 2003, Darko Pancev - huyền thoại của Red Star Belgrade, chủ nhân Quả bóng Bạc năm 1991 - nhận danh hiệu “Cầu thủ Vàng” của Macedonia. Nếu giải thưởng ấy được trao lại cho một người nào đó thì chắc chắn không ai khác xứng đáng hơn Goran Pandev.
Pandev là biểu tượng của bóng đá Bắc Macedonia. Tuổi của anh còn lớn hơn cả “tuổi” của tổ quốc mình. Đất nước này trước đây vốn là một phần của Nam Tư trước khi nhà nước độc lập Cộng hòa Macedonia được thành lập vào năm 1991. Đến 2019, sau những căng thẳng nhiều năm với Hy Lạp về pháp danh giữa Cộng hòa Macedonia và vùng đất Macedonia ở Bắc Hy Lạp (vốn tồn tại từ thời cổ đại), đất nước này đồng ý đổi tên thành Cộng hòa Bắc Macedonia, động thái được xem là nhằm mục đích phá bỏ rào cản để gia nhập Liên minh Châu Âu. Giải pháp ngoại giao này không hoàn toàn nhận được sự ủng hộ của người dân trong nước.
Song, bóng đá là thứ làm dịu bớt những căng thẳng. Khi Bắc Macedonia giành quyền tham dự Euro 2020, đó thực sự là niềm tự hào dân tộc.
“Từ đây, cả thế giới sẽ biết đến đất nước chúng tôi. Khi trò chuyện với người nước ngoài, tôi sẽ không còn phải giải thích với họ rằng chúng tôi có biên giới với Serbia, Albania, Bulgaria và Hy Lạp nữa”, chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Macedonia, ông Muamed Sejdini, chia sẻ một cách tự hào. Những dạng cảm xúc như thế chúng ta dễ dàng bắt gặp ở những quốc gia nhỏ, lần đầu tiên tham dự một giải đấu thể thao lớn như World Cup hay Euro. World Cup 2018, đội trưởng Roman Torres của Panama rơi nước trong lúc hát quốc ca là một ví dụ.
 |
| Sự xúc động Goran Pandev khi Bắc Macedonia giành quyền tham dự Euro 2020 sau chiến thắng Georgia ở trận play-off. Ảnh: Getty Images |
Và chính Pandev, niềm tự hào lớn nhất về bóng đá ở Bắc Macedonia, đã ghi bàn quyết định vào lưới Georgia trong trận play-off cuối năm ngoái, để đưa quốc gia mình đến Euro. Nói quốc gia, có nghĩa là tập thể, là sự đoàn kết. Sắc tộc là câu chuyện vẫn thường được nhắc đến ở Nam Tư cũ và cấc quốc gia được tách ra từ đó. Tại Bắc Macedonia, đa phần dân số là người Macedonia và chiếm 1/4 dân số là người gốc Albania. Xung đột giữa các sắc dân có lúc âm ỉ, có lúc bùng lên nhưng luôn tồn tại ở Bắc Macedonia.
Ballistet là một nhóm ultra của CLB Shkendija, một đội bóng ở thành phố Tetovo, Bắc Macedonia. Shkendija là đội bóng của những người gốc Albania với màu sắc truyền thống là đỏ đen, hai màu trên lá quốc kỳ Albania. Arijan Murtezani, thành viên của Ballistet, chia sẻ với New York Times: “Không ai trong chúng tôi cổ vũ Macedonia hết. Đó là đất nước của chúng tôi và chúng tôi tôn trọng họ, nhưng chúng tôi yêu và tôn thờ nguồn gốc của mình, đó là Albania”.
Tuy nhiên Pandev và tầm ảnh hưởng của anh giống như chất xúc tác để hàn gắn tất cả. Đội tuyển Bắc Macedonia tham dự Euro 2020 có cả những người gốc Albania, Macedonia lẫn Thổ Nhĩ Kỳ. Jugoslav Trenchovski, một HLV bóng đá người Bắc Macedonia, chia sẻ với The Guardian: “Goran có năng lượng đặc biệt mang mọi người xích lại gần nhau. Cậu ấy là thủ lĩnh đội tuyển quốc gia nhưng cũng giống như một lãnh đạo đất nước”.
Năm ngoái, Pandev đã bán đấu giá chiếc áo thi đấu trong lần thứ 100 anh khoác áo đội tuyển quốc gia với mục đích quyên góp số tiền thu được cho một bệnh viện đang chiến đấu chống lại đại dịch COVID-19. Tại Bắc Macedonia và đặc biệt là thành phố Strumica, nơi Pandev sinh ra, hình ảnh của anh hiện diện khắp nơi, từ sân bóng cho tới các quán café. Trên truyền hình, các trận đấu của Genoa, nơi Pandev đang đầu quân, luôn được phát sóng.
 |
| Khoảnh khắc lịch sử khi Goran Pandev ghi bàn đầu tiên cho Bắc Macedonia ở một giải đấu lớn. Ảnh: UEFA EURO 2020 |
Pandev là một người hùng của những đứa trẻ yêu bóng đá ở Bắc Macedonia. 11 năm trước, anh cùng các cộng sự thành lập CLB Akademija Pandev. Suốt hơn một thập kỷ, mỗi năm anh đã đầu tư vào khoảng 50% ngân sách CLB cũng như xây dựng cơ sở vật chất chất lượng. Mùa giải 2019/2020, đội bóng tham dự vòng sơ loại Europa League sau khi đã giành chức vô địch cúp quốc gia.
HLV Dragi Kanatlarovski, người đã trao Pandev cơ hội ra sân lần đầu tiên tại đội tuyển 20 năm trước, chia sẻ: “Với những gì Macedonia đã đầu tư cho Pandev, giờ đây Pandev đền đáp Macedonia. Ai cũng biết những gì cậu ấy đã làm được, cậu ấy là một biểu tượng”. Trong khi đó, ông Jugoslav Trenchovski, giám đốc của Akademija Pandev, khẳng định: “Pandev là thần tượng của tất cả trẻ em”.
Rồi sau đây, Bắc Macedonia sẽ có thể sản sinh ra nhiều Pandev nữa, nhưng dấu chân vĩ đại của anh trong dòng chảy nền bóng đá đất nước sẽ mãi mãi không thể nào xóa mờ. Khi Goran Pandev ghi bàn vào lưới Áo trên sân Arena Nationala, khoảnh khắc đó đã đi vào lịch sử bóng đá Bắc Macedonia. Từ việc ghi bàn đưa đội tuyển đến Euro cho tới việc ghi bàn thắng đầu tiên cho đội tuyển ở ngày hội bóng đá lớn nhất châu Âu, Pandev giống như được định mệnh chọn để gánh vác sứ mệnh lịch sử của bóng đá nước mình.
 |
| Pandev là biểu tượng bóng đá Bắc Macedonia. Ảnh: Getty Images |
Năm 2013, ở tuổi 30, Pandev đã quyết định từ giã đội tuyển. Nhưng 2 năm sau, khi HLV Igor Angelovski lên dẫn dắt đội tuyển quốc gia (lúc đó vẫn là Macedonia), ông đã thuyết phục Pandev trở lại. Ngày đầu tiên đảm nhiệm cương vị này, ông bay tới Italy để thuyết phục cầu thủ xuất sắc nhất đất nước thay đổi suy nghĩ.
Angelovski quả quyết rằng Macedonia sẽ thi đấu ở một giải đấu lớn trước khi Pandev giải nghệ. Cũng bởi vì thế, dù đã có ý định treo giày sau khi mùa bóng 2019/2020 kết thúc, nhưng vì Euro bị lùi lại một năm do đại dịch nên anh cũng gác lại kế hoạch treo giày. Khát khao của Angelovski, Pandev và người dân đất nước họ đã thành hiện thực. Dẫu hành trình ấy sắp sửa khép lại, Bắc Macedonia sẽ rời Euro 2020 ngay sau vòng bảng, Pandev nói lời chia tay đội tuyển quốc gia, nhưng biết đâu đó không chỉ là lời chào tạm biệt mà còn là mở ra một trang mới cho nền bóng đá quốc gia đông nam Âu này.
Hành trình định danh và chinh phục luôn cần những dấu chân đầu tiên. Lần sau cuối của Pandev cũng là để bắt đầu một chương mới. Và đúng như ông chủ tịch Sejdini đã nói, từ đây cả thế giới đã biết tới sự tồn tại cả Bắc Macedonia.
