Làm sao để ĐT Anh có được Bukayo Saka phiên bản tốt nhất?

Khi xem Arsenal thi đấu, có một số hành động của đội bóng này đã trở nên rất quen thuộc đối với người hâm mộ. Một là Bukayo Saka di chuyển bó vào trong để nhận một đường chuyền trong khi đang sải bước, lướt lên trên hoặc vào phía trong sân đấu.

Chuyện này đã diễn ra thường xuyên tới mức nó có vẻ là một cách thức cực kỳ đơn giản để tiếp tục phát triển bóng trong khi lẩn trốn khỏi các động thái pressing từ đối thủ. Còn trên thực tế thì đây là một minh chứng cho thấy Arsenal đã làm tốt khâu tập tành đến mức nào dưới thời Mikel Arteta trong những mùa giải đần đây.

Đằng sau gần như mọi đường chuyền của The Gunners đều là những ý tưởng rất rõ ràng và mục đích phục vụ cho đại kế hoạch đã vạch ra, một điều mà cho đến nay vẫn chẳng hề có ở đội tuyển Anh trong chiến dịch Euro 2024 này. Việc Gareth Southgate kéo Saka từ vị trí tiền đạo cánh phải xuống đá hậu vệ cánh trái trong 25 phút rồi trả anh lại vai trò quen thuộc trong trận đấu với Slovakia là một ví dụ điển hình cho chuyện này.

Cái “phát kiến” cho rằng Saka nên được đá chính tại vị trí hậu vệ trái để xoa dịu tình trạng mất cân bằng trầm trọng ở phần nền móng – tức hàng thủ - của đội tuyển Anh là quá sai lầm. Đúng là nó sẽ cung cấp cho Tam Sư một hậu vệ cánh trái thuận chân trái, nhưng đồng thời nó cũng khiến cho chàng trai vàng của Arsenal – một trong những cầu thủ quan trọng nhất đối với nền bóng đá Anh – chẳng thể phát huy được hết khả năng của mình. Và Saka không phải là người duy nhất phải đương đầu với vấn đề đó trong mùa hè này.

Tầm ảnh hưởng của Saka ở sân chơi bóng đá cấp CLB và bóng đá quốc tế thường được thể hiện rõ qua những con số thống kê của anh. Sau chiến dịch 2023-24 vừa qua của Arsenal, ngôi sao 22 tuổi đã có mùa giải thứ 3 liên tiếp sở hữu thành tích săn bàn đạt mức 2 con số, đây cũng là mùa đầu tiên anh ghi được 20 bàn, và tính đến nay thì anh đã có tổng cộng 53 pha kiến tạo tại The Gunners. Saka cũng là người có thành tích ghi bàn tốt thứ 2 của ĐTQG Anh (11 bàn) – xếp sau Harry Kane – và có 6 pha kiến tạo. Ngoài những con số trên, chính sự chín chắn, hiệu quả và sức mạnh mà Saka thường thể hiện đã biến anh thành một gương mặt cực đáng tin cậy trên mọi sân khấu mà anh tham gia.

Một trong những yếu tố chủ chốt đã giúp Saka trưởng thành thần tốc và trở thành một cầu thủ xuất sắc chính là môi trường bóng đá quanh anh. Tại Arsenal, anh đã được mài dũa tư duy thi đấu cùng các đồng đội tốt đến mức các mảng miếng di chuyển và phối hợp được họ thực hiện nhịp nhàng và đồng điệu như thể những chiếc kim đồng hồ - điều này được thể hiện rõ nhất qua những tình huống phối hợp của Saka với Martin Odegaard và Ben White. Còn khi khoác áo đội tuyển Anh, với việc các đồng đội tại đây chủ yếu là những người mà anh chẳng dành mấy thời gian bên họ,  nên các mối quan hệ hợp tác trên sân đấu sẽ không được trơn tru, mượt mà như khi chơi tại CLB. Nhưng trên hết là những đồng đội quanh anh thường chơi như thể họ chẳng có ý tưởng gì trong đầu khi cầm bóng cả.

Một phần nguyên nhân là do các đối thủ của Tam Sư đã chuẩn bị quá tuyệt vời, nhưng chủ yếu là do khâu di chuyển không bóng của họ đã diễn ra không tốt. Có nhiều lúc thủ môn và các hậu vệ của tuyển Anh chỉ có thể chuyền bóng qua lại cho nhau vì chẳng tìm được phương án tiến bóng nào khi mà đối thủ đã ổn định lại được đội hình, buộc họ chỉ có thể phất dài cầu may. Chuyện này đã diễn ra quá thường xuyên và xuất hiện trong xuyên suốt hiệp một trận đấu với Slovakia, như ví dụ dưới đây:

Một trong các hiệu ứng dây chuyền của tình trạng trên là nó khiến cho Saka chẳng thể phát huy được hết khả năng của anh. Ngôi sao 22 tuổi hiếm khi có đồng đội nào ở gần để phối hợp cùng mình, nhưng sau đây mới là chuyện bất lợi nhất – một kết quả từ tình trạng mất cân bằng ở tuyển Anh và việc họ thiếu đi các phương án phát triển bóng hiệu quả.

Thay vì thường xuyên được nhận bóng trong khi sải bước như tại Arsenal, những đường chuyền mà Saka nhận khi khoác áo Tam Sư tại kỳ Euro này chủ yếu là đến từ phía sau anh hoặc vào thẳng chân anh. Tại sao đây lại là một vấn đề? Hãy xem lại một phân tích của Mikel Arteta thời còn đang đi thi lấy bằng huấn luyện: “Khi hậu vệ cánh chuyền bóng cho cầu thủ đá cánh phía trên như vậy, làm anh ta phải nhận bóng với tư thế quay lưng về phía khung thành, anh ta sẽ không thể phát triển bóng. Bởi vì  sẽ luôn có một đối thủ ở ngay sau lưng anh ta, nên anh ta sẽ không thể nào tiến lên phía trước cả.”

Đó là lý do vì sao những đường chuyền từ Kyle Walker đến cho Saka, hầu hết trông giống như các ví dụ bên dưới, lại là một trong các vấn đề khiến anh chẳng thể toả sáng.

Tần suất xuất hiện của những đường chuyền kiểu này có thể khiến cho người xem cảm thấy rất khó chịu nếu xét tới 2 chuyện sau. Đầu tiên là Ben White, người đồng đội thân thiết của Saka tại Arsenal đã không được Gareth Southgate triệu tập cho chiến dịch Euro 2024, hoàn toàn có thể cung cấp cho ngôi sao 22 tuổi những đường chuyền mà anh yêu thích. Thứ hai là đáng lý ra với trình độ của mình thì Walker dư sức thực hiện những đường chuyền mạo hiểm hơn để Saka được nhận bóng trong thế công, như đường chuyền tiền kiến tạo của anh cho tiền đạo cánh này trong trận thắng Serbia.

Thay vào đó, ngôi sao 34 tuổi lại chơi quá an toàn, góp phần tạo nên những đợt cầm bóng vô nghĩa của tuyển Anh. Việc Walker thường xuyên bó vào phía trong sân đấu từ vị trí hậu vệ cánh phải càng khiến cho vấn đề thêm tệ hơn. Tuy đúng là anh cũng hay làm vậy tại Manchester City, nhưng tại Tam Sư là một câu chuyện hoàn toàn khác. Tại kỳ Euro này, cách chọn vị trí của anh trong khi chơi như thế đã trở nên rất dễ đoán. Một khi các đối thủ làm được điều đó, như Slovakia bên dưới, thì việc gây áp lực lên Walker và mục tiêu chuyền bóng của anh sẽ dễ dàng hơn.

Chỉ cần một chút thay đổi thôi cũng có thể tạo nên một sự khác biệt lớn trong chuyện này. Mặc dù lối chơi của đội tuyển Anh rất dễ đoán, nhàm chán và lạc hậu, nhưng trong đó vẫn có những tia sáng le lói. Không có gì bất ngờ, chúng thường xuất hiện khi Saka nhận bóng với tư thế hướng lên phía trước.  

Ngoài pha kiến tạo trong trận thắng Serbia, anh còn thể hiện khả năng sáng tạo tuyệt vời với những tình huống đi bóng vòng từ ngoài vào trong trước Strahinja Pavlovic trong suốt hiệp một trận đấu. Trong hiệp một trận đấu với Slovenia, sau khi dễ dàng kiểm soát đường chuyền vượt tuyến táo bạo của Walker, anh đã sử dụng cách thức tương tự để đánh bại đối thủ trực tiếp của mình ở đường biên và đưa bóng đến cho Bellingham bên trong vòng cấm. Trong hiệp hai, Walker đã có một pha chuyền bóng cho Saka trong khi anh đang sải bước, sau đó dẫn tới một cú đệm bóng từ Foden.

Tất cả các tình huống trên đều nằm trong GIF dưới đây, và chúng là kết quả trực tiếp từ một lối đá tích cực, táo bạo hơn.

Phương án để Trent Alexander-Arnold đá tiền vệ tuy đúng là có những vấn đề nan giải, nhưng nó cũng đã cho thấy các dấu hiệu đầy tiềm năng trong thời gian qua. Dù North Macedonia không phải là một đối thủ quá mạnh, nhưng vào mùa hè năm ngoái, bộ ba Walker, Alexander-Arnold và Saka đã cho thấy họ có thể kết hợp với nhau để khiến các đối thủ đau đầu nhức óc bằng những pha di chuyển cực bài bản và khả năng chuyền bóng.

Dưới đây là các ví dụ về một bài tấn công đã xuất hiện nhiều lần trong giai đoạn đầu của trận đấu đó. Alexander-Arnold di chuyển vào trung tuyến từ vị trí hậu vệ phải, Walker dâng cao ở cánh phải và Saka bó vào bên trong sân đấu. Tuỳ thuộc vào việc người bị kèm chặt là Walker hay Saka, Alexander-Arnold sẽ chuyền bóng cho người còn lại. Đầu tiên, anh đưa bóng lên cho Saka với một đường chuyền tuyệt vời, và đáng lẽ ra ngôi sao của Arsenal đã có thể tạo ra một pha tấn công nguy hiểm nếu đường chuyền của anh cho Kane tốt hơn.

Sau đó, Alexander-Arnold chuyền bóng cho Walker trong một tình huống di chuyển chồng biên của lão tướng này, rồi Walker tạt bóng cho Saka dứt điểm ghi bàn.

Tại Arsenal, bộ ba Saka, Odegaard và White cũng đã thường xuyên thực hiện những pha di chuyển, phối hợp y như trong bàn thắng trên. Thật đáng thất vọng, dù cho họ đã cho thấy mình dư sức làm thế, nhưng các pha phối hợp này lại chẳng hề xuất hiện thường xuyên trong 2 trận đấu mà Alexander-Arnold, Walker và Saka cùng nhau hiện diện trên sân tại kỳ Euro này, trước Serbia và Đan Mạch.

***

Nói tóm lại, Southgate đang có trong tay một dàn nhân sự đủ chất lượng để tạo nên một con “mãnh sư”, nhưng rốt cuộc tất cả những gì mà đội tuyển Anh thể hiện được cho tới nay chỉ là hình ảnh của một chú “hổ giấy”. Không chỉ riêng trường hợp Bukayo Saka, nhà cầm quân này cần phải tìm cách phát huy được toàn bộ tiềm năng sáng tạo đang hiện hữu trong đội bóng của mình nếu muốn hiện thực hoá giấc mơ “đưa bóng đá về nhà” của người Anh – đặc biệt là khi xem xét sự lợi hại của Thuỵ Sĩ, đối thủ của Tam Sư trong trận đấu tứ kết của họ đêm nay.

Theo Art de Roché, The Athletic