Khi bóng đá ngày càng trở thành công cụ bất chấp để kiếm tiền

Premier League một lần nữa bỏ nghỉ đông, trong khi những giải đấu ở cấp độ CLB khác như Champions League hay FIFA Club World Cup cũng tăng số đội tham dự, đồng nghĩa với việc tăng số trận đấu. Tình trạng tương tự cũng xuất hiện ở ĐTQG. Sau tất cả, chỉ những cầu thủ là người chịu thiệt thòi!

Mùa giải trước, những tưởng chấn thương của Jack Grealish và Kevin De Bruyne trong giai đoạn đầu mùa sẽ khiến Manchester City thất thế trong cuộc đua vô địch Premier League, thế nhưng Pep Guardiola vẫn may mắn vì trong tay ông còn những hảo thủ chất lượng khác trên hàng tiền vệ như Rodri, Bernardo Silva, Jeremy Doku và đặc biệt là Phil Foden. Premier League 2023/2024 đã chứng kiến sự trưởng thành vượt bậc của Foden, khi tiền vệ người Anh dần trở thành trụ cột không thể thay thế trong đội hình The Citizens. Foden vừa là nhân tố chủ lực cung cấp bàn thắng chẳng kém gì Erling Haaland, đồng thời cũng trở thành nhạc trưởng dẫn dắt lối chơi của toàn đội. Với 19 bàn thắng và 8 pha kiến tạo sau 35 lần ra sân, Foden đã góp công lớn đem về chức vô địch Premier League lần thứ 4 liên tiếp cho Man City.

Phil Foden là nhân tố chủ chốt đem về chức vô địch EPL lần thứ 4 liên tiếp cho Man City

Nếu tính trên mọi đấu trường, Foden đã ghi tổng cộng 27 bàn thắng sau 53 trận, giúp nửa xanh thành Manchester giành thêm cả danh hiệu Siêu cúp Châu Âu 2023 lẫn FIFA Club World Cup 2023, nơi anh có màn trình diễn xuất sắc trong chiến thắng 4-0 trước Fluminense ở trận chung kết.

Không chỉ giành cú ăn ba danh hiệu cùng Man City, bản thân chàng trai sinh năm 2000 cũng nhận về “cú hattrick” danh hiệu cá nhân, khi liên tiếp nhận về giải thưởng Cầu thủ xuất sắc nhất do Ban tổ chức Premier League, Hiệp hội nhà báo bóng đá Anh và Hiệp hội cầu thủ chuyên nghiệp Anh bình chọn. Đó là thành quả xứng đáng cho chàng tiền vệ sở hữu “kèo trái” cực khéo này.  

Có thể nói Foden vừa trải qua một mùa giải đáng nhớ nhất trong sự nghiệp chơi bóng của mình. Thế nhưng sau một mùa giải đại thành công đến vậy, người ta lại thấy Foden gần như biến mất tại Man City kể từ khi mùa giải mới khởi tranh. Anh không tham gia tập huấn tiền mùa giải, không có mặt tại tại chuyến du đấu ở Mỹ hồi tháng 7, không đá Siêu cúp nước Anh, và mới chỉ thi đấu vỏn vẹn 1 trận tại Premier League mùa này. Đó là ở chiến thắng 2-0 của Man City trước Chelsea tại vòng 1, Foden vào sân sau giờ nghỉ giữa hiệp thay thế cho Savinho. Mới nhất, Foden vừa trở lại ở trận hòa 0-0 trước Inter Milan tại Champions League, nhưng anh cũng chỉ vào sân từ băng ghế dự bị. Trước truyền thông, Man City cũng không đưa ra bất cứ lời giải thích rõ ràng nào về sự vắng mặt của chàng trai 24 tuổi, ngoài trừ việc nói rằng anh bị ốm.

Tuy vậy, chẳng quá khó để lý giải về điều này. Bởi đơn giản Foden đang rơi vào trạng thái “hết pin” sau một mùa giải phải “cày ải” quá nhiều, kể cả trong màu áo CLB lẫn ĐTQG. Với việc ĐT Anh vào đến chung kết EURO 2024 diễn ra vào ngày 15/07/2024, Foden đã thi đấu tổng cộng 72 trận ở mùa giải 2023/2024, bao gồm cả các trận đấu giao hữu. Nếu chỉ tính riêng tại EURO 2024, Foden đã đá chính cả 7 trận cho Tam Sư, với tổng cộng 622 phút, tức gần như trọn vẹn 90 phút mỗi trận. Dù là cầu thủ chuyên nghiệp, thế nhưng khi vận động quá nhiều trong một khoảng thời gian dài, các cầu thủ cũng cần phải nghỉ ngơi để lấy lại thể trạng tốt nhất. Cách đây 3 năm, chúng ta từng được chứng kiến trường hợp của Pedri – người đã thi đấu tổng cộng 72 trận trong màu áo Barcelona và ĐTQG Tây Ban Nha ở mùa giải 2020/2021. Tiền vệ trẻ mới 18 tuổi khi ấy đã bị bào mòn thể chất dẫn đến việc cơ thể dần mẫn cảm với các chấn thương. Từ chỗ thi đấu 72 trận một mùa, kể từ đó đến nay Pedri đã bỏ lỡ tổng cộng 87 trận đấu ở mọi cấp độ với tổng cộng 10 chấn thương, trong đó 6 lần dính và tái phát chấn thương gân kheo.

Pedri là một nạn nhân của việc phải thi đấu trong tình trạng quá tải.

Rút kinh nghiệm về trường hợp của Pedri, BLĐ Man City đã tạo điều kiện thuận lợi để Foden có nhiều thời gian nghỉ ngơi giúp phục hồi thể trạng sau một mùa giải căng thẳng. Đích thân HLV Pep Guardiola từng cay đắng thừa nhận điều này ở giai đoạn tiền mùa giải: "Một vài cầu thủ trở về tập trung muộn. Họ sẽ không góp mặt ở trận gặp Manchester United, và thậm chí là cả các trận với Chelsea và Ipswich. Chúng tôi sẽ cố gắng không mất nhiều điểm, cố gắng cạnh tranh. Chúng tôi hiện không có nhiều cầu thủ bởi vì họ phải nghỉ ngơi. Nếu các lãnh đạo lớn và những tổ chức như FIFA, UEFA hay Premier League không nghĩ cho cầu thủ thì các HLV phải nghĩ cho họ. Nếu không thì họ chết mất.

"Các trận đấu quá nhiều. Đó là lý do quãng nghỉ 3 tuần hay 1 tháng nghỉ là cần thiết. Nhưng các giải đấu vẫn diễn ra và bạn phải thích nghi. Sẽ không có giải pháp nào bởi vì tôi không thấy ý tưởng nào để khắc phục. Các CLB phải du đấu để đưa thương hiệu đến với thế giới Chúng tôi muốn có sự chuẩn bị tốt hơn, nhưng điều đó là không thể vì các ĐTQG cũng xứng đáng được thi đấu. Đồng thời các tổ chức như FIFA hay UEFA muốn bảo vệ quyền lợi của họ bằng cách tạo ra các trận đấu”.

Rõ ràng việc các cầu thủ ngày nay phải thi đấu quá nhiều là vấn đề nhức nhối chung của làng bóng đá. Từ câu chuyện ra đời của UEFA Nations League cho tới chuyện tăng số đội tham dự World Cup, Champions League và FIFA Club World Cup. Tất cả đều để phục vụ thị hiếu người theo dõi nhằm thu về thêm những khoản tiền khổng lồ từ các trận đấu.

Pep Guardiola không phải HLV đầu tiên ca thán về điều này và cũng không phải là người cuối cùng lên tiếng đòi quyền lợi cho các cầu thủ của mình. Jose Mourinho cũng từng cho rằng những người đứng đầu nghĩ ra sự thay đổi này vốn “không phải con người” và họ đang nhẫn tâm giết chết sự nghiệp thi đấu của rất nhiều ngôi sao bằng cách vắt kiệt sức lực của họ. Ông từng phát biểu vào năm 2020 khi còn dẫn dắt Tottenham, thời điểm đội bóng thành London phải thi đấu 9 trận trong vòng 22 ngày:

“ Tôi không muốn nghĩ thêm về điều đó. Nó đơn giản làm tôi suy sụp. Tôi muốn bước vào mọi trận đấu với một nụ cười nhưng khi tôi đã hỏi các cầu thủ của mình rằng ai trong số họ có thể chơi cả 9 trận đấu này và đá đủ 90 phút? Không ai nói với tôi rằng họ có thể làm được. Vậy ai đã khiến một đội bóng chơi phải ra sân vào Chủ Nhật, Thứ Ba, Thứ Năm, Chủ Nhật, Thứ Ba, Thứ Năm rồi lại Chủ Nhật? Họ có muốn chúng tôi chơi với đội trẻ ở Carabao Cup không? Họ muốn chúng tôi như thế nào? Đó là câu hỏi của tôi đấy".

Rất hiếm khi Pep Guardiola và Jose Mourinho cùng đứng chung một chiến tuyến

Hòa chung trong không khí bào mòn thể lực cầu thủ, thời điểm tháng 4/2024, Liên đoàn bóng đá Anh (FA) cũng chính thức thông báo về việc cắt bỏ kỳ nghỉ đông của các cầu thủ kể từ mùa giải 2024/2025. Vốn luôn được xem là giải đấu khắc nghiệt nhất Châu Âu, với sự thay đổi theo chiều hướng tiêu cực này, các CLB tại Premier League sẽ phải đau đầu với bài toán nhân sự khi mùa giải bước vào giai đoạn Giáng sinh. Điều này vô hình chung ảnh hưởng rất nhiều đến thành tích của các CLB Anh khi tham dự Cúp Châu Âu.

Thống kê cho thấy, kể từ lần cuối cùng xuất hiện 3 CLB Anh vào đến bán kết Champions League và 1 đội sau đó giành chức vô địch (Man Utd 2007/2008), các CLB Anh chỉ đăng quang thêm 4 lần trong vòng 16 năm qua, trong khi các CLB tại Tây Ban Nha đã vô địch tới 9 lần. Rõ ràng ngoài yếu tố về chuyên môn, chúng ta không phủ nhận tầm quan trọng của việc các đội bóng tại Tây Ban Nha luôn có kỳ nghỉ đông tối thiểu 2 tuần xuyên suốt cả thập kỷ qua.

Foden chỉ là một ví dụ điển hình cho về việc các cầu thủ tại Premier League bị bào mòn thể lực, bởi ngoài tiền vệ Man City vẫn còn rất nhiều cái tên khác cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Đồng đội cũ của Foden là Julian Alvarez từng thi đấu tổng cộng 75 trận ở mùa giải 2023/2024, trong khi Luis Diaz và Darwin Nunez của Liverpool cũng thi đấu tới 72 trận.

Mới đây, hàng loạt ngôi sao tại Premier League đã gay gắt chỉ trích vấn đề nhức nhối này. Ngay cả một thủ môn như Alisson Becker cũng thẳng thắn chia sẻ: “Đối với người hâm mộ, điều này thật tuyệt vời bởi họ được theo dõi nhiều trận đấu hơn, nhiều cuộc đối đầu lớn hơn giữa các đội bóng hàng đầu. Nhưng đối với chúng tôi, các cầu thủ, việc phải thêm các trận đấu vào lịch thi đấu vốn đã quá bận rộn không phải là một ý tưởng hay. Không ai hỏi ý kiến các cầu thủ về việc thêm nhiều trận đấu hơn. Có lẽ ý kiến của chúng tôi không quan trọng. Nhưng mọi người đều biết chúng tôi nghĩ gì về điều này. Tất cả chúng tôi đều mệt mỏi vì nó”.

Gay gắt hơn, trung vệ Manuel Akanji cay đắng phát biểu: "Lịch thi đấu lúc này thật sự khó khăn. Bởi bạn không thể nào chỉ nghĩ về một mùa giải năm nay. Là cầu thủ, bạn phải tính tới những mùa giải tiếp theo đây nữa. Tới một lúc nào đó, cầu thủ như tôi sẽ quá mệt mỏi để có thể ra sân bất cứ trận nào khác. Khi ấy, chấn thương là hệ quả tất yếu, kể cả khi chúng tôi có tập luyện chăm chỉ như thế nào để duy trì thể trạng. Cứ đà này, chắc tôi sẽ phải giải nghệ vào năm 30 tuổi mất.

"Trong trường hợp chúng tôi vô địch Premier League hay một giải đấu cúp khác, sau đó lọt vào chung kết FIFA Club World Cup, Man City sẽ chỉ có ba tuần trước khi bước vào trận tranh Siêu cúp Anh. Thử hỏi với lịch thi đấu như vậy, thời gian đâu để chúng tôi nghỉ ngơi? Thậm chí, mùa đông chúng tôi cũng không được nghỉ. Cho nên, nếu may mắn, cả đội chỉ có thể nghỉ ngơi trong khoảng 2 tuần trước khi mùa giải mới bắt đầu. Còn nếu hè năm đó có World Cup thì cầu thủ đá cả năm không nghỉ luôn. Trận này nối tiếp trận khác và tôi không biết mọi thứ sẽ thế nào sau đây vài năm nữa. Không thể nào cứ tăng số trận một cách thiếu tính toán và mặc kệ những hệ lụy kéo theo”.

Manuel Akanji nghĩ rằng bản thân phải giải nghệ ở tuổi 30 với cường độ thi đấu như hiện nay.

Thế nhưng đáp lại những lời kêu cứu này là gì? CEO của Hiệp hội cầu thủ nhà nghề Anh (PFA), Maheta Molango từng gây bão với bài phát biểu hồi tháng 5/2024, với những lời giải thích của ông khiến giới cầu thủ phẫn nộ. Molango nói rằng: “Tôi đã nghe rất nhiều lời ca thán, nhưng chúng ta nên hiểu rằng bóng đá đang thay đổi từng ngày. Các trận đấu ngày nay đã có thêm quyền thay người, đã có thêm lựa chọn trên băng ghế dự bị. Hơn nữa, chúng ta đều hiểu các cầu thủ ngày nay biết cách tính toán để phân phối thể lực. Tôi đã nghe họ nói về điều này. Họ sẽ không chơi 100% khả năng nếu cảm thấy không cần thiết, thông thường chỉ duy trì ở mức 60% - 70%. Tuy vậy người hâm mộ vẫn phải trả tiền đầy đủ để xem những trận đấu như vậy. Điều này giống như khi tôi mua vé để xem hòa nhạc nhưng không chắc chắn đó là một buổi biểu diễn hay”.

Tuy nhiên, không phải ai cũng có suy nghĩ như Molango. Richard Masters, giám đốc điều hành của Premier League từng lên tiếng bảo vệ các cầu thủ bằng phát biểu, khi cho rằng mật độ thi đấu ngày nay giống như một cái cốc đã đầy, nếu cứ cố nhồi nhét thêm các trận đấu khác nữa, nước sẽ tràn ra. Chính các cầu thủ sẽ là người gánh chịu hậu quả sau cùng chứ không phải ai khác.

Thế nhưng sau tất cả, những điều này vẫn cứ tiếp diễn. Trong quá khứ, cả FIFA lẫn UEFA đều cương quyết phản đối dự án Super League, nhưng xét từ góc độ nào đó thì chính họ cũng đang vắt kiệt sức lực của các cầu thủ để biến họ trở thành công cụ kiếm tiền.