Những khuynh hướng đang nổi lên ở phiên chợ hè 2023

Thị trường chuyển nhượng mới chỉ trôi qua hơn 3 tuần, nhưng theo một số ước tính, đã có hơn 450 giao dịch liên quan đến các đội bóng thuộc Top 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu được hoàn tất, với tổng chi phí lên tới khoảng 2 tỷ Euro.

Thế nhưng, trớ trêu thay, phiên chợ hè này lại chẳng khiến mọi người thực sự cảm thấy rằng nó đang diễn ra rầm rộ tới vậy. 

Một trong hai quả bom tấn lớn nhất, Jude Bellingham gia nhập Real Madrid, vốn đã được hoàn tất từ trước khi mùa giải 2022-23 kết thúc, trong khi thương vụ còn lại, Declan Rice đến Arsenal, gần như đã được an bài từ 1 tháng trước. Ngoài 2 quả bom này, vẫn chưa có cú đột phá nào xuất hiện cả. 

Tuy nhiên, như đã nói, thực tế thì cho đến thời điểm này của TTCN đã có rất nhiều thương vụ được hoàn tất.

Hơn 20 cầu thủ đã chuyển CLB với mức phí chuyển nhượng từ 30 triệu Euro trở lên. 10 năm trước – trong một kỳ chợ hè cực kỳ sôi động đã chứng kiến Gareth Bale gia nhập Real Madrid, Neymar gia nhập Barcelona, Edinson Cavani gia nhập Paris Saint-Germain, Mesut Oezil gia nhập Arsenal, Fernandinho gia nhập Manchester City, và bộ đôi Radamel Falcao và James Rodriguez gia nhập AS Monaco – chỉ có 16 thương vụ có mức phí chuyển nhượng nằm trong khoảng đó diễn ra trong toàn bộ mùa hè. 

Với việc đã có khoảng 450 cầu thủ thay đổi đội bóng với tổng chi phí lên tới vài tỷ đô la chỉ trong hơn 20 ngày, có một số khuynh hướng đã được định hình và phát triển. Sau đây là những điều chúng ta có thể đúc kết được từ tất cả các thương vụ chuyển nhượng đã hoàn tất cho đến nay của chợ hè 2023 – tuy nhiên nhiều khả năng sẽ có những thay đổi diễn ra trong 1 tháng rưỡi tới. 

NGƯỜI NGƯỜI, NHÀ NHÀ MÊ MẨN CÁC SỐ 8

Không dễ để xác định yếu tố thúc đẩy phía sau những trào lưu nổi lên ở cấp độ cầu thủ và đội bóng. Phải chăng việc tất cả các ông lớn đều thi nhau mang về những cầu thủ mang đậm nét “lai tạo” tiền vệ và tiền đạo này là vì mọi đội bóng mạnh nhất châu Âu đã bắt đầu có khuynh hướng chỉ đạo các hậu vệ cánh thi đấu cẩn trọng hơn, và bởi vậy họ cần các tiền vệ của mình bù đắp cho sức mạnh tấn công bị giảm sút do chẳng còn một hậu vệ liên tục thực hiện những pha dâng cao chồng biên tới tận cuối phần sân đối thủ? 

Hay nguyên nhân nằm ở hàng loạt ảnh hưởng mang tính vĩ mô định hình hệ thống phát triển cầu thủ trên toàn cầu – sự chú trọng ngày càng tăng vào kỹ năng xử lý bóng trong phạm vi hẹp (được thúc đẩy bởi sự thống trị của bóng đá Tây Ban Nha) và phòng ngự chủ động (được thúc đẩy bởi sự thành công của người Đức) – đã tạo ra một số lượng lớn những cầu thủ như vậy?  

Dù nguồn cơn có là gì, thì việc người người, nhà nhà đang thi nhau mang về các tiền vệ số 8 là một trào lưu quá rõ ràng. 

Tại Arsenal, Mikel Arteta đã lùng sục khắp London, nhìn thấy một tiền đạo của Chelsea trừ ghi bàn ra thì có thể làm mọi việc khác, nheo mắt và tự thuyết phục bản thân rằng Kai Havertz có thể đá tiền vệ cho một đội bóng ưu tú. Tại Liverpool, sau một mùa giải trông khá khủng hoảng ở khu trung tuyến, họ đã bổ sung Alexis Mac Allister từ Brighton & Hove Albion và Dominik Szoboszlai từ RB Leipzig với tổng phí chuyển nhượng hơn 100 triệu Euro, ngay cả khi mới được đón nhận sự bùng nổ vào cuối mùa giải của một cầu thủ đầy hứa hẹn khác trong khuôn mẫu tiền vệ số 8: Curtis Jones, 22 tuổi. Manchester United cũng thèm khát một số 8 đến mức chấp nhận trả tới 64,2 triệu euro cho Mason Mount, người đã từ chối gia hạn hợp đồng với Chelsea và sẽ trở thành cầu thủ tự do sau 1 năm nữa. Tottenham Hotspur đã đột kích đội bóng xuống hạng Leicester City để đưa về James Maddison ngay khi kỳ chuyển nhượng bắt đầu. Và sau khi mất đi một trong các số 8 của đội vì Ilkay Gundogan quyết định chuyển đến Barcelona, Manchester City đã ngay lập tức thay thế anh bằng một số 8 khác là Mateo Kovacic từ Chelsea.

Những cái tên trên chẳng hề giống nhau y hệt. Nếu Kovacic thiên về hướng một tiền vệ truyền thống, thì Havertz hoàn toàn ngược lại – ngôi sao người Đức sẽ khiến bạn hoang mang đến mức đặt câu hỏi về toàn bộ khái niệm thế nào là một tiền vệ. Tuy nhiên, nếu tôi phải đưa ra một mô tả hoặc định danh thống nhất cho tất cả những cầu thủ này, chắc chắn bạn sẽ có cảm giác khó chịu khi thấy họ thường xuyên được đưa vào sân với tư cách thành viên của một bộ ba tiền đạo hoặc dưới đáy của một hàng tiền vệ. Nhưng nói vậy không đồng nghĩa với việc họ không thể làm những việc đó khi hoàn cảnh yêu cầu: Mount, Havertz và Szoboszlai đều có kinh nghiệm chơi trên hàng tiền đạo, còn tất cả những cái tên khác đều có thể đảm nhận những vai trò lùi sâu hơn ở trung tuyến, đặc biệt là trước các đối thủ yếu. 

Tuy nhiên, trong hầu hết thời gian hiện diện trên sân đấu, chắc chắn họ sẽ được yêu cầu làm mỗi thứ một chút đối với tất cả các nhiệm vụ trải dài từ đáy tuyến giữa đến hàng tiền đạo: Vài pha pressing, vài lần yểm trợ cho hậu vệ cánh hoặc tiền đạo cánh cùng phía, vài pha phát triển bóng, vài pha di chuyển không bóng xâm nhập vòng cấm, vài pha kiến tạo và vài pha ghi bàn. Thiên hướng thi đấu của mỗi người sẽ không giống nhau – dựa trên phong cách riêng của họ và các chiến thuật do vị HLV trưởng thi triển – nhưng nhìn chung đó là những việc mà tất cả bọn họ sẽ được yêu cầu thực hiện. 

Có lẽ cách tốt nhất để nhìn nhận những cầu thủ này là coi họ như một mô hình thu nhỏ của tất cả những suy nghĩ trong đầu một vị HLV trưởng. Hãy quan sát xem ai là người đảm nhận vai trò tiền vệ số 8, và bạn sẽ có thể biết được một đội bóng đang muốn chơi như thế nào. 

GIẢI VĐQG SAUDI ARABI SẼ LẬT ĐỔ SỰ THỐNG TRỊ CỦA BÓNG ĐÁ CHÂU ÂU? KHÔNG CÓ CHUYỆN ĐÓ ĐÂU!

Đúng là những đế chế “giàu sụ” đã tạo nên tác động đủ mạnh để biến đổi bóng đá châu Âu, nhưng nền bóng đá của “lục địa già” chưa bao giờ bị tiền bạc thống trị hoàn toàn. UEFA Champions League vẫn còn đó, các giải VĐQG thượng thặng vẫn còn đó.  Trong khi Premier League đã tiếp tục vượt xa các đối thủ về mặt tài chính, thì cấu trúc và thứ bậc của môn thể thao này vẫn trông chẳng khác mấy so với 30 năm trước – ngay cả khi đã có những thay đổi đáng kể về phương diện chủ sở hữu diễn ra. Các giải VĐQG hàng đầu châu Âu vẫn là những giải VĐQG ưu tú nhất thế giới; thế cục này đã tồn tại suốt bao lâu nay.

Tại Saudi Pro League, Public Investment Fund (Quỹ đầu tư công – viết tắt: PIF) rõ ràng đang nung nấu tham vọng xoay chuyển thế cục này. Đương nhiên bạn sẽ không biến Cristiano Ronaldo thành vận động viên thể thao được trả lương cao nhất thế giới nếu không mang tham vọng cạnh tranh với những giải VĐQG mà tất cả các cầu thủ giỏi nhất thế giới hiện đang chinh chiến.  Hoặc, cứ cho là thương vụ Ronaldo đã được thực hiện mà chẳng bao hàm kế hoạch vĩ mô dài hạn nào, nhưng đâu còn cách giải thích nào khác cho việc sau đó họ đã tiếp tục đưa về giải đấu này đương kim Quả Bóng Vàng Karim Benzema, cùng với N'Golo Kante và Roberto Firmino, hai trong số những cầu thủ cũng rất được nể trọng trong thập kỷ qua, và một loạt cái tên đình đám khác. 

Thương vụ Benzema đúng thật là một thông tin gây sốc. Nhưng kể từ khi PIF tuyên bố họ đang đầu tư vào 4 CLB lớn nhất Saudi League – và còn nhiều CLB khác được các tổ chức liên quan đến chính phủ khác đầu tư vào – giải đấu này vẫn chưa thể thu hút được nhiều ngôi sao đang ở giai đoạn đỉnh cao sự nghiệp gia nhập. Dựa trên định giá ước tính của Transfermarkt, giải đấu này đã đưa về 10 cầu thủ có giá trị chuyển nhượng ít nhất là 10 triệu Euro: 

- Sergej Milinkovic-Savic, Lazio: 50 triệu Euro

- Ruben Neves, 26 tuổi, Wolverhampton Wanderers: 40 triệu Euro

- Karim Benzema, 35 tuổi, Real Madrid: 25 triệu Euro

- Marcelo Brozovic, 30 tuổi, Inter Milan: 25 triệu Euro

- Roberto Firmino, 30 tuổi, Liverpool: 18 triệu Euro

- Kalidou Koulibaly, 32 tuổi, Chelsea: 15 triệu Euro

- N'Golo Kante, 32 tuổi, Chelsea: 15 triệu Euro

- Jota, 24 tuổi, Celtic: 13 triệu Euro

- Edouard Mendy, 31 tuổi, Chelsea: 12 triệu Euro

Hầu hết những cái tên trên vẫn còn đủ sức để chinh chiến tại môi trường bóng đá đỉnh cao, nhưng phần lớn trong số họ là các ngôi sao đã chẳng còn ở thời đỉnh cao sự nghiệp. 

Milinkovic-Savic chắc chắn vẫn đủ năng lực để trở nên hữu dụng tại những đội bóng lớn hơn Lazio, nhưng hiện tại không dễ để tìm được CLB nào trong số đó sẵn sàng bỏ ra một số tiền lớn để có được sự phục vụ của anh khi đã bước sang tuổi 28. Đã qua rồi cái thời tiền vệ người Serbia lúc nào cũng dư dả cơ hội gia nhập một CLB đẳng cấp Champions League có thể cho anh được hưởng những đãi ngộ cao hơn ở Lazio. Neves đúng là đang ở giữa thời kỳ sự nghiệp đạt độ chín, nhưng anh chưa bao giờ thực sự vươn mình thành một ngôi sao lớn cả. Trong khi đó, Jota chỉ là một cầu thủ của Celtic trước khi gia nhập Al-Ittihad, và chẳng đủ trình để được một CLB hàng đầu châu Âu chiêu mộ.

Nói cách khác, chúng ta vẫn chưa thấy Saudi League “làm tổn hại” bóng đá châu Âu bằng cách bòn rút được những ngôi sao chủ chốt đang ở giữa thời kỳ đỉnh cao sự nghiệp của “lục địa già”. Xét về mặt kinh tế, bóng đá châu Âu thậm chí đang được hưởng lợi từ những pha vung tiền không tiếc tay của người Ả Rập: Các ngôi sao lớn tuổi hoặc tầm trung có thể kiếm về những khoản lương thưởng hậu hĩnh, còn các CLB lớn hiện đang có một nơi để thanh lý những cầu thủ lương cao mà họ không còn muốn tiếp tục gánh, hoặc không còn giữ được phong độ. Trong khi sự quan tâm của Saudi League đến cả 3 tiền vệ chủ chốt của Liverpool trong 2 mùa giải qua là Fabinho, Jordan Henderson và Thiago chắc chắn đã đặt ra một số câu hỏi hệ trọng cho công cuộc tái thiết đội bóng của The Reds, nhưng 3 người họ tiếp tục là những cái tên khớp với khuôn mẫu của những cầu thủ đã gia nhập giải đấu này cho đến nay. 

CÁC TIỀN ĐẠO ĐÃ TỚI ĐÂU?

Mùa hè năm ngoái, Erling Haaland, Darwin Nunez và Robert Lewandowski đều đã chuyển đến CLB mới với mức phí chuyển nhượng và/hoặc mức lương cao chót vót. Đặc biệt là sau những thành công của Manchester City và Liverpool trong mùa giải 2021-22, có vẻ như vai trò tiền đạo truyền thống đang ch.ết dần – nhưng sau đó cả hai CLB này đều cho thấy rằng chúng ta đã sai. Thêm vào đó là sự thăng hoa của Napoli với đầu tàu Victor Osimhen, và thành tích ghi bàn trong một mùa giải cao nhất sự nghiệp mà Harry Kane vừa đạt được – rốt cuộc, vị trí sắm vai “nhân vật chính” của môn thể thao này vẫn duy trì được vị thế “nhân vật chính”. 

Nhưng trong phiên chợ hè 2023 này – cho đến thời điểm hiện tại – thì sao? Không hẳn là vậy. 

Nếu không tính các thương vụ mượn người kèm điều khoản mua đứt diễn ra vào mùa giải trước và được tất toán trong mùa hè năm nay, thì thương vụ mua bán tiền đạo đắt giá nhất cho đến hiện tại là bản hợp đồng 43 triệu Euro mang tên Lois Openda của RB Leipzig, đứng thứ hai là Nicolas Jackson, người đã chuyển từ Villarreal đến Chelsea với mức phí chuyển nhượng 37 triệu Euro.

Chuyện gì đang xảy ra với thị trường tiền đạo trung tâm? Sự sôi động đâu mất rồi? Những bản hợp đồng đình đám, tạo tiếng vang lớn đâu mất rồi? Đặc biệt, sau sự ra đi của Benzema, Real Madrid – một trong những CLB giàu nhất thế giới – hiện đang có một khoảng trống lớn cần phải khỏa lấp trên hàng công. Không có ý xúc phạm, nhưng Joselu chẳng thể cáng đáng được nhiệm vụ đó đâu.

Trên thực tế, nguyên nhân dẫn tới tình trạng im ắng này chẳng liên quan gì đến chuyện vai trò số 9 có còn được coi trọng hay không cả, mà chỉ đơn giản là vì thị trường tiền đạo trung tâm đang bị “tắc nghẽn” nghiêm trọng. 

Real Madrid đang rất thèm muốn Kylian Mbappé, nhưng chuyện Kylian Mbappé có muốn rời Paris Saint-Germain trước khi bản hợp đồng của anh hết hạn hay không vẫn đang rất mập mờ. Điều đó khiến Real Madrid chỉ “dán mắt” vào Mbappé, chờ đợi và hy vọng sẽ có chuyển biến nào đó có lợi cho họ diễn ra, thay vì chuyển hướng sang một mục tiêu khác, ví dụ như Harry Kane – trước khi rộ lên thông tin về việc Mbappé lại một lần nữa có khả năng từ chối gia hạn hợp đồng với PSG, có không ít nguồn tin nói rằng CLB chủ sân Santiago Bernabeu đã dự định tiến bước với tay săn bàn người Anh. 

Bayern Munich muốn có Harry Kane, nhưng trước nay chưa từng có bất kỳ thương vụ chuyển nhượng nào mà họ chi ra một số tiền lớn như mức phí phía Tottenham Hotspur yêu cầu. Nếu thương vụ này được hoàn tất, nó sẽ thay đổi hoàn toàn đường lối mua bán của CLB này. 

Theo lời chủ tịch của Napoli khẳng định chắc nịch, Osimhen sẽ tiếp tục gắn bó với họ trong mùa giải tới. Tuy đang rất cần một tiền đạo đẳng cấp, nhưng có vẻ như Manchester United chẳng còn mặn mà với tay săn bàn người Nigeria nữa; thay vào đó, họ đã chuyển sự tập trung sang Rasmus Hojlund của Atalanta, lại thêm một thương vụ khó có thể tạo tiếng vang lớn trên thị trường. 

Tuy nhiên, bởi vì phiên chợ hè này đang xuất hiện một loạt tin đồn chuyển nhượng có liên hệ với nhau, cũng như rất nhiều tin đồn riêng lẻ, tôi đoán rằng khi một quả bom tấn thực sự được kích hoạt, hiệu ứng domino sẽ nổ ra, và chúng ta sẽ thấy một loạt các tiền đạo trung tâm khác xuất hiện trong danh sách những vụ chuyển nhượng đắt giá nhất vào cuối mùa hè.  

PSG ĐANG CÓ MỘT ĐƯỜNG LỐI TUYỂN QUÂN MỚI

Dưới đây là những bản hợp đồng mà PSG đã mang về cho đội một cho tới nay, được liệt kê theo mức phí chuyển nhượng: 

- Manuel Ugarte, 22 tuổi, tiền vệ phòng ngự, Sporting CP: 60 triệu euro

- Lucas Hernandez, 27 tuổi, trung vệ/hậu vệ cánh, Bayern Munich: 45 triệu euro

- Lee Kang-In, 22 tuổi, tiền vệ, Mallorca: 22 triệu euro

- Marco Asensio, 27 tuổi, cầu thủ tấn công, Real Madrid: miễn phí

- Milan Skriniar, 28 tuổi, trung vệ, Inter Milan: miễn phí

Một phần nguyên nhân dẫn tới những thất bại của PSG là do họ… có quá nhiều ngôi sao. Nực cười thay, về cơ bản, họ đã xây dựng đội hình như thể đang chơi một video game, nhưng một đội bóng như vậy sẽ rất dễ sụp đổ khi phải đối đầu với những CLB hùng mạnh khác của thế giới bóng đá. Tuy những đội bóng này cũng sở hữu nhiều ngôi sao trong đội hình, nhưng bên cạnh đó họ còn có những cầu thủ có thể hỗ trợ và bổ khuyết cực tốt cho các ngôi sao của đội, và điều này tạo nên một hệ thống gắn kết. Manchester City, Real Madrid và Bayern Munich chính là những ví dụ điển hình – họ vừa có trong đội những ngôi sao thượng hạng có thể tự mình định đoạt trận đấu, vừa có một cấu trúc vững chắc không thể bị đánh sụp dù áp lực có lớn đến đâu.

Các tân binh được đề cập cho thấy PSG đã nhận thức được điều đó. Ugarte là một chuyên gia tranh cướp bóng nơi trung tuyến, hiện chẳng có phẩm chất đặc biệt nào khi cầm bóng trong chân cả. Hernandez là một hậu vệ cánh thận trọng, có lối chơi thiên về phòng ngự. Lee là một tiền vệ không chạm bóng nhiều. Asensio chưa bao giờ phát huy hết tiềm năng, nhưng chàng trai này thực sự là một trong những “siêu dự bị” hàng đầu châu Âu trong vài mùa giải qua. Còn Skriniar là một hậu vệ cao lớn, thi đấu cực kỳ thực dụng. 

Đây là những cầu thủ có thể mang đến một “bệ phóng” đầy chất lượng để các ngôi sao của PSG thăng hoa. Chỉ có điều, giờ thì chúng ta chưa thể biết liệu ngôi sao lớn nhất của CLB này có còn tiếp tục gắn bó với họ trong mùa giải sau hay không. 

SỰ NỔI LÊN CỦA NHỮNG NGƯỜI MỸ

Từng có một thuở các cầu thủ Mỹ bị coi thường, bị bài xích ở bóng đá châu Âu. Nhưng giờ thì tình trạng đó đã không còn nữa. 

Theo tôi, Ricardo Pepi đã có một mùa giải không quá ấn tượng ở giải VĐQG Hà Lan – chỉ đạt hiệu suất 0,4 bàn thắng (không tính penalty) + kiến tạo mỗi 90 phút ở một môi trường “thân thiện” với các cầu thủ tấn công, cùng với đó là những con số thống kê ẩn thậm chí còn tệ hơn – nhưng giờ đây anh đang được khoác áo PSV Eindhoven, đội bóng sẽ góp mặt ở Champions League vào mùa sau. Brenden Aaronson chỉ ghi được vỏn vẹn 1 bàn sau 36 trận đã chơi ở Premier League cho một đội bóng bị xuống hạng (Leeds)… và anh sẽ được góp mặt ở Champions League 2023-24 cùng một đội bóng Bundesliga. Christian Pulisic cũng chỉ ghi được 1 bàn vào mùa giải trước và chưa từng đạt tới mốc 2.000 phút thi đấu trong một mùa giải kể từ năm 2018… và anh vừa mới gia nhập một CLB đã vô địch Serie A và lọt vào vòng bán kết Champions League trong 2 năm qua. Timothy Weah chưa bao giờ được đá chính quá 18 trận trong một mùa giải… và giờ anh đang chơi cho Juventus. 

Trên hết, cả Weston McKennie và Tyler Adams đều đang được một số CLB thuộc top 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu theo đuổi. Yunus Musah cũng tương tự. Nổi trội nhất chính là Folarin Balogun – tương lai của anh chắc chắn chỉ nằm ở một trong hai con đường sau: Hoặc ở lại Arsenal, hoặc gia nhập một CLB khác cũng được tham dự Champions League. 

Có thể thấy rõ, những tài năng bóng đá trẻ người Mỹ đang xuất hiện nhiều hơn bao giờ hết. Đã qua rồi cái thời đại mà sự nghiệp của một số ít cầu thủ Mỹ chơi bóng ở châu Âu luôn đứng trước nguy cơ bị nhấn chìm vào mỗi cuối tuần, và sau đó triển vọng của ĐTQG Mỹ cũng bị huỷ hoại theo. Thay vào đó, hãy nghĩ về những gì đã diễn ra trong năm qua: Hầu hết mọi cầu thủ hàng đầu của Mỹ đều đã trải qua một mùa giải “sa sút” ở cấp CLB, vậy mà ĐTQG nước này vẫn có thể chơi rất hay ở World Cup và các CLB hàng đầu trên khắp châu Âu vẫn muốn tuyển dụng họ. Đó chính là sự tiến bộ.  

Theo Ryan O’Hanlon, ESPN