Bóng đá tách khỏi chính trị? Đừng có mơ!

Tách bóng đá khỏi chính trị vẫn luôn là khẩu hiệu của FIFA. Từ những gì xảy ra tại xứ Catalonia, đây vẫn chỉ là câu khẩu hiệu không hơn.

"FC Barcelona tiếp tục trung thành với sứ mệnh lịch sử để bảo vệ dân tộc, dân chủ, tự do ngôn luận, quyền tự quyết và lên án bất kỳ hành động nào cản trở những quyền này. Vì lẽ đó, FC Barcelona công khai ủng hộ tất cả những cá nhân, các thực thể và tổ chức đang chiến đấu để bảo vệ các quyền này" - Người đại diện truyền thông của Barca phát biểu như thế sau trận đấu với Las Palmas, nơi các cầu thủ chơi bóng trong sân Nou Camp vắng lặng.

Bong da tach khoi chinh tri Dung co mo! hinh anh

Bóng đá và chính trị vốn rất khó tách bạch.

Hành động đóng cửa sân Nou Camp trong trận đấu với Las Palmas được Chủ tịch Josep Maria Bartomeu tuyên bố là sự ủng hộ cho phong trào đòi độc lập của xứ Catalonia. Pep Guardiola, Carles Puyol và Gerard Pique cũng lên tiếng ủng hộ phong trào tách xứ Catalonia khỏi Tây Ban Nha. Khẩu hiệu "mes que un club" (hơn cả một câu lạc bộ) tự thân nó đã nói lên vai trò của Barca trong vũ trường chính trị xứ Catalan, mà như cây viết theo hệ tư tưởng Mác-xít, Manuel Vazquez Montalban mô tả Barca là "đội quân không vũ khí của xứ Catalonia".

Tách chính trị ra khỏi bóng đá? Chỉ là khẩu hiệu thôi.

Một trong những vụ việc nổi tiếng nhất liên hệ giữa chính trị với bóng đá là cuộc chiến tranh giữa Honduras và El Salvador. "Chiến tranh bóng đá", ngay từ cái tên thôi người ta đã hiểu một phần nguyên nhân của cuộc chiến kéo dài 100 giờ giữa hai quốc gia, giết chết 3.000 người, chủ yếu là thường dân.

Mối quan hệ giữa hai quốc gia nóng lên bắt nguồn từ việc dòng người nhập cư từ El Salvador tràn vào Honduras. Diện tích của El Salvador chỉ bằng 1/5 so với Honduras nhưng khi dòng người nhập cư tràn sang quốc gia láng giềng, dân số của El Salvador lúc đó nhiều hơn đến 40%. Để kiểm soát tình hình, Chính phủ Honduras tước quyền sử dụng đất của những người nông dân nhập cư, đồng thời trục xuất người lao động El Salvador.

Điểm nổ bắt đầu khi cả hai chạm trán nhau tại vòng loại World Cup 1970. Trận lượt đi tổ chức tại Tegucigalpa, thủ đô của Honduras. Các cầu thủ El Salvador không thể có nổi một giấc ngủ ngon bởi đám đông quá khích tụ tập bên ngoài khách sạn, ném pháo và đá làm vỡ các cửa kính. Kết quả, El Salvador gục ngã với tỉ số 0-1 trên đất khách.

Amelia Bolianos - cô gái mới 18 tuổi - lấy khẩu súng lục của bố trong ngăn kéo tự sát ngay sau thất bại của El Salvador. Lễ tang của cô được tổ chức cấp nhà nước, đi bên cạnh quan tài của cô là Tổng thống El Salvador cũng như toàn bộ các cầu thủ tuyển quốc gia vừa trở về từ Honduras.

Bong da tach khoi chinh tri Dung co mo! hinh anh 2

Cuộc "chiến tranh bóng đá" là một ví dụ điển hình.

Đến trận lượt về tại San Salvador chỉ một tuần sau, trứng thối và chuột chết là màn chào đón của người El Salvador. Các cầu thủ Honduras phải đến sân Flor Blanca trên xe bọc thép, len qua những đám đông đang kích động giơ di ảnh của cô gái đoản mệnh. ĐT El Salvador có màn trả thù với tỉ số 3-0. Hai đội phải đá thêm một trận play-off trên sân trung lập tại Mexico. ĐT El Salvador giành chiến thắng chung cuộc với tỉ số 3-2 nhờ bàn thắng quyết định của "Pipo" Rodriguez, vốn là một kỹ sư xây dựng.

Vài giờ sau trận đấu, Chính phủ El Salvador chính thức cắt đứt mọi quan hệ ngoại giao với Honduras. Hai tuần sau nữa, quân đội El Salvador phát động cuộc chiến tranh kéo dài 100 giờ. Cho đến bây giờ, mối quan hệ giữa hai quốc gia vẫn chưa thực sự "bình thường hóa".

Xa hơn nữa, chính trị đã chi phối bóng đá từ rất sớm. Lega Nord - đảng chính trị cánh hữu tại Italy, cho rằng nên hạn chế "Oriundo" (cầu thủ nhập tịch hoặc có gốc gác nước ngoài - PV) để trao cơ hội cho những cầu thủ bản địa, những người "cần ra sân để bảo vệ sự thuần khiết cho Azzurri". Trong khi đó, trùm phát xít Benito Mussolini lại ủng hộ việc sử dụng những cầu thủ có gốc gác nước ngoài, thậm chí gã còn đưa những cầu thủ giỏi từ Nam Mỹ về phục vụ cho ĐT Italia.

Chức vô địch World Cup 1934 của Italy mang nặng dấu ấn của "Oriundo" khi Luis Monti, Raimundo Orsi, Enrique Guaita và Attilio De Maria đến từ Argentina, còn tiền vệ Anfilogino Guarisi sinh ra tại Brazil. HLV huyền thoại Vittorio Pozzo từng tuyên bố rất rõ ràng: "Nếu họ có thể chết cho Italy, họ có thể khoác áo Italy".

Ở Albania dưới chế độ Enver Hoxha sau chiến tranh thế giới thứ hai, bóng đá là môn thể thao duy nhất được phổ biến khi ông ghét những môn thể thao "thuộc phía Tây". Bóng đá là chủ đề duy nhất người dân Albania thoải mái bàn tán mà không lo bị thẩm vấn bởi các "Sigurimi", mật vụ đặc biệt của Hoxha.

Bộ phim nổi tiếng Escape to Victory (1981) với sự xuất hiện của những danh thủ bóng đá như Pele, Ardiles, Bobby Moore, Summerbee,... lấy cảm hứng từ trận đấu “tử thần” giữa CLB Dynamo Kyiv và lính Đức Quốc Xã khi Ukraine đang bị quân phát xít chiếm đóng.

Bong da tach khoi chinh tri Dung co mo! hinh anh 3

Qatar chẳng hề vô tư khi đầu tư vào bóng đá.

Gần đây nhất, tổ chức IS cấm tuyên truyền bóng đá khi cho rằng đây là thứ công cụ để phổ biến văn hóa phương Tây ở những vùng chiếm đóng. Đội tuyển Syria trở thành điểm chung duy nhất giữa các phe phái trong cuộc nội chiến làm thiệt mạng hàng nghìn người. Dù ở phe nào, người Syria đều ngóng theo đội tuyển của họ đá vòng loại World Cup 2018 gặp Australia, đều cổ vũ và ăn mừng.

Bóng đá Trung Quốc đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ nhờ sự "đỡ đầu" của Chủ tịch Tập Cận Bình, một lãnh đạo rất yêu bóng đá. Qatar dính bê bối hối lộ để được giành quyền tổ chức World Cup 2022. Thậm chí họ không tiếc 300 triệu euro chi ra cho Neymar, phần để làm đại sứ cho giải đấu, phần tạo danh tiếng cho Paris Saint Germain - một CLB tại châu Âu có chủ sở hữu là người Qatar. Liệu Trung Quốc và Qatar thúc đẩy bóng đá vì tình yêu?

Chỉ là một phần nhỏ. Trung Quốc muốn dùng bóng đá như một thứ quyền lực mềm để cân bằng với quyền lực cứng vốn đang lên, và bóng đá được xác định là con đường nhanh nhất để làm việc đó. Bởi lẽ các diễn viên Trung Quốc khó xâm nhập được vào Hollywood, còn ca nhạc Trung Hoa vẫn chưa được đón nhận ở phạm vi toàn thế giới như K-pop của Hàn Quốc.

Trong khi đó, Qatar đang nỗ lực chuyển đổi cơ cấu kinh tế từ khai thác dầu mỏ sang ngành công nghiệp không khói là du lịch. World Cup 2022 được kỳ vọng là công cụ kích cầu du lịch cho quốc gia giàu có ở khu vực Trung Đông.

CLB Barcelona và độc lập xứ Catalonia (P2): Nou Camp - Trái tim của thông điệp
Barcelona đạt được mục tiêu mà Bartomeu đề ra: Ba điểm. Kết thúc trận đấu, các cầu thủ yên lặng bắt tay nhau, chẳng ai xin đổi áo cả. Mọi thứ đã kết thúc? Hay...

Như Đạt (TTVN)

Như Đạt