Từ nền tảng của sơ đồ WW, hai chiến lược gia ở những lục địa khác nhau đã phát kiến ra nền tảng cho chiến thuật bóng đá hiện đại.

Việc ĐT Hungary đánh bại ĐT Anh ngay tại Wembley là cú sốc không chỉ thúc đẩy sự phát triển của bóng đá Anh, mà còn phá vỡ luôn quan niệm về số áo truyền thống.
Sơ đồ đầu tiên được đặt tên bằng con số
Sự chuyển mình từ sơ đồ WM sang WW cùng những biến thể của nó giúp những chiến lược gia đặt nặng hơn yếu tố cân bằng giữa phòng ngự và tấn công. Đồng thời, sự phát triển của chiến thuật thời kỳ này cũng bắt nguồn từ mong muốn đảm bảo có đông “quân số” hơn đối phương ở mặt trận tấn công và phòng ngự.
![]() |
Flavio Costa là người đặt nền móng cho sự phát triển của sơ đồ 4-2-4. |
Với WM hay WW, các đội bóng đều cố gắng duy trì con số giữa hàng phòng ngự và tấn công là 5-5 một cách tương đối khô cứng. Nhưng sự ra đời của 4-2-4 là một bước tiến lớn, tạo nền tảng cho chiến thuật bóng đá hiện đại.
Trong lịch sử bóng đá, 4-2-4 là sơ đồ đầu tiên được đặt tên bằng con số để miêu tả vị trí của các cầu thủ, thay vì con chữ như trước. 4-2-4 là sự cải tiến từ tư tưởng đảm bảo cân bằng giữa phòng ngự và tấn công của WM, nhưng được phát triển trực tiếp hơn từ sơ đồ WW.
Người đặt nền móng cho sự ra đời của 4-2-4 không chỉ một, mà có đến hai. Điều thú vị là họ ở hai châu lục hoàn toàn khác nhau, phát triển một cách hoàn toàn độc lập nhưng với cơ sở về việc sử dụng con người có nhiều nét tương đồng. Đó là Flavio Costa, chiến lược gia người Brazil và Bela Guttman, chiến lược gia người Hungary.
![]() |
Lược sử chiến thuật bóng đá - Minh hoạ sơ đồ 4-2-4. |
Sơ đồ 4-2-4 được hoàn thiện ở Brazil vào cuối thập niên 50 của thế kỷ trước. Flavio Costa đưa ra ý tưởng về “hệ thống đường chéo” trên tờ O’Cruzeiro. Ông mô tả sơ đồ chiến thuật bằng nhưng con số cũng trên bài viết bài. Sơ đồ này ban đầu được thúc đẩy để tăng cường sự ngẫu hứng của các cầu thủ khi chơi bóng.
Trong khi đó, Guttmann đến Brazil vào cuối thập niên 50 để dẫn dắt Sao Paulo. Ông góp công lớn vào việc xây dựng ý tưởng tạo nên sơ đồ chiến thuật này, dựa trên những kinh nghiệm có được khi làm việc tại Hungary.
“Đo ni đóng giày cho người Brazil”
Sơ đồ 4-2-4 yêu cầu cao hơn về kỹ thuật cá nhân cũng như nền tảng thể lực với từng cầu thủ, đảm bảo yếu tố cân bằng về mặt con người giữa phòng ngự và tấn công (6 và 6). Nghĩa là khi phòng ngự, đội sẽ có ít nhất 6 cầu thủ tham gia. Mặt trận tấn công cũng tương tự với việc hai cầu thủ giữa sân có vai trò kết nối giữa tuyến tấn công và phòng ngự.
Việc chơi với 4 hậu vệ giúp các cầu thủ đứng gần nhau hơn, dễ dàng bọc lót cũng như khắc phục sai lầm cá nhân cho đồng đội. Điều đó cũng đòi hỏi họ phải có sự phối hợp tốt hơn, hay vì chơi dựa trên cá nhân.
Các tiền vệ giờ đây không chỉ biết giành lại bóng rồi chuyền thật nhanh lên trên. Thay vào đó, họ phải biết giữ bóng, đi bóng, chuyền bóng theo kiểu triển khai ra xung quanh và phát động tấn công.
![]() |
ĐT Brazil vô địch ba kỳ World Cup 1958, 1962 và 1970 nhờ sơ đồ chiến thuật 4-2-4. |
Các hậu vệ cũng có nhiều việc phải làm hơn thay vì tập trung vào tranh chấp tay đôi với những “cuộc chiến” cơ bắp. Họ cũng phải sẵn sàng giữ bóng và đưa ra đường chuyền “thông minh”, có chủ đích hơn. Điều này hoàn toàn phù hợp với tư duy bóng đá của người Brazil, vốn dựa nhiều trên sự ngẫu hứng và kỹ thuật cá nhân.
Tuy nhiên, sơ đồ này cũng khiến các cầu thủ phải có nhận thức về chiến thuật tốt hơn khi nhiều cầu thủ không còn làm nhiệm vụ thuần tuý. Đặc biệt là bộ đôi tiền vệ ở giữa sân đóng vai trò cầu nối giữa các tuyến.
Sơ đồ 4-2-4 được sử dụng thành công đầu tiên ở cấp CLB với Palmeiras và Santos. Do khai sinh ở Brazil, sơ đồ này gắn liền với giai đoạn thành công của đội tuyển xứ Samba với ba lần vô địch chỉ trong vòng 12 năm (1958, 1962 và 1970) cho đến khi xu hướng chiến thuật khác lên ngôi.
Như Đạt (TTVN)
Xem thêm những bài viết khác trên Bongda24h.vn về chiến thuật bóng đá:
Các cầu thủ Arsenal không hiểu chiến thuật của Emery
Cựu tiền đạo Alan Smith cho rằng có một số cầu thủ Arsenal không hiểu chiến thuật của HLV Emery lúc này.
HLV Nishino bị chỉ trích về chiến thuật sau trận hòa Việt Nam
HLV Nishino mới đây đã bị vị HLV người Thái Somchai Chuayboonchum chỉ trích về chiến thuật sau trận hòa ĐT Việt Nam.
Báo Thái Lan chỉ trích chiến thuật của HLV Nishino
Xếp đội hình không có bất kỳ tiền đạo nào, HLV Nishino Akira của ĐT Thái Lan đã bị giới truyền thông nước nhà chỉ trích.
Những điểm nhấn sau trận hòa may mắn của Southampton trước MU
Chiến thuật sai lầm của HLV Hasenhuttl khiến Southampton phải nhờ may mắn cộng thêm tài năng của thủ môn Gunn mới có 1 điểm trước MU. Cùng nhìn lại những điểm...
Học trò tiết lộ chiến thuật của HLV Nishino áp dụng cho ĐT Thái Lan
Trong một chia sẻ mới đây, tiền vệ Peeradon Chamratsamee đã có những chia sẻ về cách chơi của ĐT Thái Lan trước Việt Nam.
Emery bị chỉ trích vì chiến thuật ở trận thua Liverpool
Huyền thoại Ian Wright đã chỉ trích chiến thuật của HLV Emery trong trận thua 1-3 của Arsenal trước Liverpool cuối tuần qua.
Xem thêm những bài viết khác trên Bongda24h.vn về chiến thuật bóng đá:

Cựu tiền đạo Alan Smith cho rằng có một số cầu thủ Arsenal không hiểu chiến thuật của HLV Emery lúc này.

HLV Nishino mới đây đã bị vị HLV người Thái Somchai Chuayboonchum chỉ trích về chiến thuật sau trận hòa ĐT Việt Nam.

Xếp đội hình không có bất kỳ tiền đạo nào, HLV Nishino Akira của ĐT Thái Lan đã bị giới truyền thông nước nhà chỉ trích.

Chiến thuật sai lầm của HLV Hasenhuttl khiến Southampton phải nhờ may mắn cộng thêm tài năng của thủ môn Gunn mới có 1 điểm trước MU. Cùng nhìn lại những điểm...

Trong một chia sẻ mới đây, tiền vệ Peeradon Chamratsamee đã có những chia sẻ về cách chơi của ĐT Thái Lan trước Việt Nam.

Huyền thoại Ian Wright đã chỉ trích chiến thuật của HLV Emery trong trận thua 1-3 của Arsenal trước Liverpool cuối tuần qua.
Có thể bạn quan tâm
- Nhận định Juventus vs Leverkusen 2h00 ngày 2/10 (Champions League 2019/20)
- Nhận định Galatasaray vs PSG 2h00 ngày 2/10 (Champions League 2019/20)
- Nhận định Man City vs Dinamo Zagreb (02h00 ngày 02/10): Đẳng cấp chênh lệch
- Nhận định Real Madrid vs Club Brugge (23h55 ngày 1/10): Trên đà định hình
- Lịch thi đấu Cúp C1/Champions League 2019/20 hôm nay 1/10
Cùng chuyên mục
Pro Phân tích, dự đoán trận đấu Aston Villa vs PSG (02h00 ngày 16/4)
Pro Phân tích, dự đoán trận đấu Aston Villa vs PSG (02h00 ngày 16/4)
Nhận định Aston Villa vs PSG (02h00 ngày 16/4): Nuôi mộng ngược dòng
Nhận định Aston Villa vs PSG (02h00 ngày 16/4): Nuôi mộng ngược dòng
Điểm tin bóng đá tối 13/4: Andre Onana bị loại khỏi đội hình MU
Điểm tin bóng đá tối 13/4: Andre Onana bị loại khỏi đội hình MU
Pro Phân tích, dự đoán phạt góc hiệp 1 trận đấu Sporting Kansas City vs Portland Timbers
Pro Phân tích, dự đoán phạt góc hiệp 1 trận đấu Sporting Kansas City vs Portland Timbers
Pro Phân tích, dự đoán phạt góc trận đấu Heracles Almelo vs AZ Alkmaar (19h30 ngày 13/04)
Pro Phân tích, dự đoán phạt góc trận đấu Heracles Almelo vs AZ Alkmaar (19h30 ngày 13/04)
Điểm tin bóng đá sáng 13/4: HLV Newcastle nhập viện trước trận đấu MU
Điểm tin bóng đá sáng 13/4: HLV Newcastle nhập viện trước trận đấu MU
Điểm tin bóng đá tối 12/4: Man United hét giá Rasmus Hojlund
Điểm tin bóng đá tối 12/4: Man United hét giá Rasmus Hojlund
Man United hét giá Rasmus Hojlund, Coman muốn rời Bayern là những tin tức đáng chú ý tối 12/4.