Xu thế mới trong làng bóng đá: Sơ đồ 4-4-2 kim cương th

Kể từ đầu mùa 2014/2015 đến giờ, tại các giải VĐQG châu Âu đã xuất hiện không ít đội bóng sử dụng hệ thống hai tiền đạo. Kéo theo đó, chính là sự lên ngôi của sơ đồ 4-4-2 kim cương như một xu hướng chiến thuật mới thay thế cho phong cách 4-2-3-1 có phần cũ kỹ trong suốt nhiều năm qua.

Trong thập niên đầu tiên của thiên niên kỷ mới, bóng đá châu Âu đã chứng kiến sự thay đổi đáng kể về chiến thuật khi mà sơ đồ 4-2-3-1 dần trở thành xu hướng thời thượng đối với hầu hết các đội bóng. Dựa trên nền tảng hệ thống 4-4-2 cổ điển, một tiền đạo đã được kéo xuống thi đấu ở khu vực trung lộ với nhiệm vụ kiến thiết. Hệ quả, vị trí “số 10” cũng trở nên cực kỳ quan trọng và đóng vai trò quyết định đến khả năng tấn công của nhiều đội bóng. Mặt khác, với một hàng tiền vệ 5 người, sơ đồ 4-2-3-1 luôn duy trì được số đông cầu thủ ở khu vực trung tuyến, đảm bảo khả năng tranh chấp cũng như kiểm soát thế trận trên sân.

Gerrard, Henderson và Sterling là nòng cốt hàng tiền vệ tuyển Anh

Liverpool chính là hình mẫu tiêu biểu của sơ đồ 4-4-2 kim cương trong mùa giải năm ngoái

Mặc dù vậy, cũng không có nghĩa rằng hệ thống 4-2-3-1 không hề có điểm yếu. Đầu tiên, phải nói đến vị trí trung phong cắm. Không phải đội bóng nào cũng sở hữu một “số 9” hoàn hảo đủ khả năng thi đấu độc lập và gây sức ép liên tục về phía hàng phòng ngự đối phương. Trong nhiều trường hợp, nếu như các tiền đạo không biết cách di chuyển hợp lý, họ hoàn toàn có thể trở nên bị cô lập và lâm vào tình trạng “đói bóng”. Ngoài ra, việc chỉ sử dụng một tiền đạo cắm cũng đồng nghĩa rằng khi đội bóng muốn tăng cường khả năng tấn công, các tiền vệ cánh sẽ phải dâng cao hơn và rất dễ bị “dính đòn” từ các pha phản công nhanh của đối thủ.

Trên thực tế, ngay từ mùa giải năm ngoái, Liverpool và Man City chính là hai đội bóng lớn tại Premier League tỏ ra cực kỳ thành công với sơ đồ hai tiền đạo. Cặp Suarez-Sturridge của The Kop thậm chí đã ghi tổng cộng 52 bàn thắng cho đội bóng chủ sân Anfield. Trong khi đó, với Man xanh, các tiền đạo Aguero, Negredo và Dzeko cũng luân phiên nhau tạo nên những cặp trung phong hiệu quả bên phía The Citizens. Chung cuộc, đến cuối mùa 2013/2014, cả

ManCity và Liverpool đã chia nhau hai vị trí dẫn đầu giải Ngoại hạng. Tuy nhiên, xét về mặt chiến thuật, giữa hai đội bóng có sự khác biệt trong cách vận hành sơ đồ 4-4-2. Với Man City, đó là hệ thống 4-4-2 gần như thuần túy, đôi khi biến thể sang dạng 4-2-2-2. Còn Liverpool, HLV Brendan Rodgers đã sử dụng sơ đồ 4-4-2 kim cương với hàng tiền vệ con thoi.

Bước sang mùa giải năm nay, Man United chính là đại diện tiếp theo đang thu được những tín hiệu tích cực từ sơ đồ 4-4-2 kim cương. Trải qua giai đoạn đầu mùa, sau những thất bại cùng sơ đồ 3-5-2, HLV Van Gaal đã quyết định chuyển sang hệ thống 4-4-2 để giúp hàng thủ đội bóng chủ sân Old Trafford trở nên cân bằng và chắc chắn hơn. Tuy nhiên, đến thời điểm này, sơ đồ trên thậm chí còn mang lại cho Quỷ đỏ nhiều lợi ích hơn thế. Với một tuyến tiền vệ được bố trí linh hoạt gồm nhiều cầu thủ sở hữu nền tảng kỹ thuật như Di Maria, Herrera hay Rooney, M.U chơi cơ động hơn hẳn. Mặt khác, với hai tiền đạo phía trên, Quỷ đỏ vẫn duy trì được sức ép cần thiết lên hàng phòng ngự đối phương.

Hàng công là điểm tựa của Man Utd lúc này

Man Utd cũng đang có được sự khởi đầu thuận lợi với sơ đồ 4-1-2-1-2

Đối với sơ đồ 4-4-2 kim cương, mặc dù chỉ có 4 tiền vệ ở giữa sân nhưng các đội bóng sử dụng hệ thống này không hề bị lép vế so với đối thủ tại khu vực trung tuyến. Lý do, trong nhiều thời điểm cần thiết, hai hậu vệ cánh hoàn toàn có thể dâng cao để chủ động phòng ngự từ giữa sân. Khi đó, vị trí “mỏ neo” – tiền vệ trụ cũng tự lùi xuống ngang hàng với cặp trung vệ phía dưới để chơi như một “libero ảo”, tạo nên hàng thủ 3 người, vẫn đảm bảo được sự chắc chắn cần thiết. Ngoài ra, việc hai tiền đạo có mặt trên sân cũng giúp cho tuyến trên duy trì được độ linh hoạt. Chỉ cần một trong hai mũi nhọn chịu khó di chuyển, hoặc dạt cánh hoặc lùi sâu, áp lực dành cho các hậu vệ đối phương sẽ là rất lớn. Điều này về cơ bản cũng giúp cho tuyến tiền vệ giảm tải được sức ép trong khâu phòng ngự từ xa.

Vào thời điểm hiện tại, khi mà mùa giải 2014/2015 cũng mới chỉ diễn ra được khoảng 2 tháng, đương nhiên chưa thể nói trước được rằng sơ đồ 4-4-2 kim cương có thực sự trở thành lời giải chiến thuật trong tương lai hay không? Mặc dù vậy, ít nhất thì những tín hiệu tích cực mà hệ thống này mang lại đang giúp cho không ít đội bóng thành công tại các giải VĐQG. Sau một quãng thời gian dài bóng đá thế giới phải chứng kiến sự lên ngôi của 4-2-3-1, phải chăng đã đến lúc xuất hiện một cuộc cách mạng chiến thuật...

NAM ANH

Nguyen Pham Nam Anh