Nhưng Jogo Bonito chỉ còn là hoài niệm trong lòng những người Brazil lớn tuổi. Lứa trẻ ngày nay, gồm cả các cầu thủ Brazil dự World Cup 2014, không được chứng kiến thứ nghệ thuật Jogo Bonito.

Cái chết trong 20 năm

Jogo Bonito đã thay đổi khi Brazil bước vào thập niên 90 của thế kỷ trước. Carlos Alberto Parreira đặt cột mốc cho một kỷ nguyên mới, khi gạt bỏ bóng đá trình diễn để chọn giải pháp thực dụng, bắt đầu từ vai trò của Dunga trong đội hình. Dunga là mẫu tiền vệ trung tâm điển hình, với lối đá rắn và luôn sẵn sàng đạp thẳng vào mắt cá đối thủ.

Khi Mario Zagallo, từng gắn với Jogo Bonito trong tư cách cầu thủ lẫn HLV (giành chức VĐTG 1970), quay trở lại dẫn dắt Selecao, ông tiếp tục duy trì nền tảng từ Parreira. Brazil vẫn xoay quanh Dunga ở giữa sân và tìm kiếm chiến thắng với sự thực dụng hơn là ngẫu hứng. Năm 2002, Felipe Scolari thực dụng hơn khi bố trí bộ đôi Gilberto Silva - Kleberson ở giữa sân. Đó cũng là một trong những Brazil chất lượng tốt nhất lịch sử, nhưng không đi theo bóng đá đẹp.

Brazil ở Đức 2006 với Parreira đã xây dựng Emerson trở thành bức tường ở trung tuyến. Parreira đã biến Selecao thành tập thể thực dụng hơn cả khi bước lên đỉnh vinh quang 1994. Từ một tiền vệ trụ, khi ngồi lên chiếc ghế HLV trưởng, Dunga chọn lối chơi thực dụng cũng là dễ hiểu. Với Dunga, Brazil là sự kết hợp giữa Gilberto Silva và “đồ tể” Felipe Melo ở trung tuyến, đá thực dụng hơn cả nhiều đội châu Âu.

Tuy vậy, không thể phủ nhận, từ 1994 đến 2010, Brazil vẫn luôn có những cầu thủ đá đẹp. Từ Romario và Rai tại Mỹ; Ronaldo ở Pháp; tam tấu Ronaldo-Rivaldo-Ronaldinho ở Nhật-Hàn; đến sự xuất hiện trong đội hình của Kaka. Riêng năm 2014, Brazil không còn chất nghệ sĩ nào, kể cả Neymar, một người chơi với tư tưởng châu Âu.

Scolari đã chọn giải pháp cơ bắp đến mức thô lỗ. Dù trọng tài nương tay, Brazil vẫn là đội phạm lỗi nhiều thứ hai, với 123 lần, chỉ sau Hà Lan (126). Jogo Bonito không tồn tại chút nào với nhiệm kỳ 2 của Scolari, sau hai thập niên tồn tại như ánh đèn dầu leo lét. Vẻ đẹp, dù chỉ một chút, cũng là điều không có. 37,5% số bàn thắng của Brazil được ghi từ các pha cố định, một tỷ lệ rất cao.

Các HLV là một phần, nhưng chính sự thay đổi của cả nền bóng đá Brazil đã giết chết Jogo Bonito. Có thể kể được mấy ngôi sao Brazil hiện tại là nghệ sĩ đích thực? Những nghệ sĩ có lẽ sẽ tuyệt chủng vào ngày Ronaldinho treo giày.

Theo Thể Thao Văn Hoá