Tito Vilanova: Biểu tượng không bao giờ bị lãng quên

Trước thềm mùa giải 2012/2013, Tito Vilanova có một bài phát biểu ngay tại Camp Nou trước toàn thể người hâm mộ Barcelona. Đó là mùa bóng đầu tiên mà ông dẫn dắt cương vị HLV trưởng Barcelona sau khi nhận “ấn kiếm” từ Pep Guardiola. Ngày hôm đó, Vilanova hướng sự chú ý về phía Eric Abidal – người đã phải phẫu thuật cấy gan hồi tháng 4 năm ấy vì căn bệnh ung thư: “Tôi đang rất hạnh phúc vì cậu có mặt ở đây với chúng tôi. Tinh thần chiến đấu của cậu là sức mạnh của chúng tôi. Nếu cậu mạnh mẽ và còn khát khao, chúng tôi sẽ ở đây đợi cậu”.

 

Tháng 12 năm đó, Abidal thông báo anh đã hoàn toàn khỏi bệnh và chính thức trở lại sân tập của Barca. Nhưng cũng trong chính ngày hôm ấy, Barcelona cho biết Tito Vilanova tái phát ung thư. Số phận thật trớ trêu như vậy, niềm vui đôi khi chẳng kéo dài được bao lâu. Gần 1 năm rưỡi sau ngày đó, Vilanova trút hơi thở cuối cùng ở tuổi 45. Đã tròn 8 năm kể từ khi ông bước lên nấc thang tới thiên đường, Barcelona của ông đã khác xưa, dòng chảy bóng đá cũng có nhiều thay đổi, thế nhưng trong tâm trí của các Cule, Vilanova chưa bao giờ bị lãng quên.

 

“Tito Vilanova là người đại diện tốt nhất cho giá trị của bóng đá. Anh ấy yêu môn thể thao này và bóng đá cũng yêu anh ấy, một người thực sự không có kẻ thù”, đó là cách mà cây bút Guillem Balague miêu tả về cựu HLV trưởng Barcelona trong ngày ông ra đi về cõi vĩnh hằng.

 

Sinh ra tại Bellcaire d’Emporda – một thị trấn nhỏ ở Catalunya – ước mơ từ nhỏ của Tito Vilanova là chơi bóng và khoác áo Barcelona. Năm 15 tuổi, ông gia nhập học viện La Masia và trải qua các cấp độ trẻ ở đây với nguồn cảm hứng là danh thủ Bernd Schuster. Cũng tại La Masia, Vilanova đã gặp Pep Guardiola – người kém ông 3 tuổi – và đó là khởi đầu cho một tình bạn kéo dài suốt nhiều năm không chỉ trong bóng đá mà cả cuộc sống.

 

Nhưng dù trải qua mọi cấp độ trong hệ thống của Barcelona, Vilanova lại chưa từng thi đấu cho đội một. Ở tuổi 21, Vilanova quyết định chia tay Barca để tìm kiếm cơ hội thi đấu ở LaLiga. Khi đó, ông đã nói với HLV trưởng Johan Cruyff rằng chỉ muốn thi đấu cho đội B trong 2 năm, và nếu không được đôn lên đội A thì ông sẽ rời đi. Năm 1990, Vilanova chuyển tới UE Figueres. Sau này, Vilanova thừa nhận ông sai lầm của bản thân là đã rời khỏi Barca quá sớm, bởi nếu kiên nhẫn hơn một chút, có thể Cruyff sẽ đôn ông lên đội một và sự nghiệp cầu thủ của Vilanova biết đâu đó sẽ có nhiều ấn tượng hơn.

Rời xa Barcelona trong 11 năm, Vilanova trở lại đây để bắt đầu hành trình sự nghiệp huấn luyện mà trước tiên là ở đội trẻ. Chính ông đã góp phần nhào nặn lên những ngôi sao tương lai như Lionel Messi, Gerard Pique và đặc biệt là Lionel Messi. Sau này Messi khẳng định rằng chính Tito Vilanova là người đầu tiên đặt niềm tin vào anh khi còn nhỏ. Trong cuốn “Zonal Marking”, cây bút Michael Cox cho biết Vilanova là HLV đầu tiên xếp Messi đá ở vị trí trung tâm hàng tiền đạo. Thời điểm đó El Pulga mới 15 tuổi, và đó giống như một tiền đề để sau này anh tỏa sáng trong vai trò “số 9 ảo” dưới sự dẫn dắt của Pep Guardiola.

 

Lứa cầu thủ đó dưới sự dẫn dắt của Vilanova đã đoạt 2 chức vô địch U15 quốc gia. Ông làm việc ở đội trẻ trong 1 năm trước khi rời đi. Năm 2007, nghe theo tiếng gọi của người bạn thân Guardiola, ông trở lại Barcelona để đảm nhiệm vị trí trợ lý HLV trưởng đội B. Khi ấy Guardiola được bổ nhiệm làm HLV trưởng đội Barca B đồng thời đó cũng là công việc đầu tiên của ông trong sự nghiệp huấn luyện, vì vậy nhà cầm quân người Tây Ban Nha cần một người trợ thủ hiểu mình cũng như văn hoá, triết lý của Barcelona. Tito Vilanova là cái tên quá phù hợp.

 

Và một chương vĩ đại trong lịch sử Barcelona đã được mở ra từ ngày hôm đó. Lịch sử đã khắc ghi thế hệ Barcelona do Pep Guardiola dẫn dắt với thành tích thể thao vô tiền khoáng hậu cùng một thứ bóng đá hấp dẫn và mạnh mẽ bậc nhất. Guardiola sẽ vẫn được nhắc tới như một HLV tài ba, đúng, ông xứng đáng với điều đó. Tuy nhiên Tito Vilanova chính là người hùng giấu mặt, một người không thích trở thành nhân vật được chú ý mà luôn tập trung vào công việc của mình. Andres Iniesta gọi Vilanova là “cuốn bách khoa toàn thư về bóng đá”, trong khi HLV hiện tại của Manchester City chia sẻ rằng "tôi chỉ là người nói lên những ý tưởng mà tôi và Tito  đã cùng nhau phát triển".

 

Khác với một Guardiola có phần luôn tạo một khoảng cách so với các cầu thủ, Tito Vilanova gần gũi với học trò hơn, trở thành một cầu nối giữa phòng thay đồ và ban huấn luyện, đặc biệt là HLV trưởng. Vilanova rất được các học trò kính trọng. Trong cuốn sách mới mang tên "Grand Hotel Calciomercato" đề cập đến những câu chuyện chưa kể về các thương vụ chuyển nhượng, tác giả của nó là nhà báo Gianluca Di Marzio tiết lộ Lionel Messi đã từng đồng ý gia nhập Chelsea vào năm 2014, thậm chí là trò chuyện FaceTime với Jose Mourinho – người lúc đó là HLV trưởng The Blues. 

 

Nhưng 6 ngày trước khi Vilanova qua đời, Messi đã tới thăm ngời thầy của mình. Trong cuộc gặp kéo dài 2 tiếng ấy, Vilanova đã khuyên El Pulga hãy từ bỏ ngay ý định rời Barca và khẳng định không có CLB nào tốt hơn Blaugrana. Cho đến tận những thời khắc cuối cùng, Vilanova vẫn luôn cố gắng vì Barca.

 

Đó là người đàn ông đã trở lại với công việc chỉ sau 18 ngày kể từ ca mổ khối u ở cổ họng vào năm 2011 với lời khẳng định “công việc là cả cuộc sống của tôi”. Đó là người đàn ông đã đưa Barcelona lên ngôi vô địch La Liga mùa giải 2012/2013 với số điểm 100 và ghi tới 115 bàn thắng. Nhận áp lực khủng khiếp khi phải duy trì di sản mà ông và Guardiola cùng xây dựng, Vilanova vừa phải chiến đấu với căn bệnh ung thư khi nó quay trở lại. 

 

Câu nói yêu thích của Vilanova là “mọi thứ rồi sẽ ổn”. Bởi thế ông vẫn luôn chiến đấu một cách âm thầm, và chỉ chấp nhận từ chức HLV trưởng Barcelona khi cảm thấy điều kiện sức khoẻ của mình không còn phù hợp để đảm đương một vị trí đầy trọng trách như vậy. Sinh thời, Tito Vilanova từng nói: "Đừng bao giờ lo lắng về điều gì. Những thứ có vẻ quan trọng trong ngày hôm nay thì ngày mai không còn quan trọng nữa". Có lẽ ông cũng đã sống với tâm thế như vậy, luôn hết mình cho hiện tại và không hề sợ hãi.

 

Tito Vilanova là biểu tượng của trí tuệ, sự thanh lịch, thái độ sống và làm việc đúng đắn. Còn như cựu giám đốc thể thao Andoni Zubizarreta của Barca khẳng định, tinh thần Tito Vilanova giúp chúng ta trở nên “con người” hơn. Số phận đã khắc nghiệt với Vilanova, tuy nhiên ông sẽ không bao giờ bị lãng quên.