Thực chất, bóng đá Brazil cũng có những HLV xuất sắc. Dorival Junior, hay Tite đều được đánh giá cao. Ở thế hệ 7x, Brazil có Fernando Diniz - người được ví như Pep Guardiola của xứ Samba. Hay mới nhất phải kể đến Filipe Luis - người đưa Flamengo tới với ba danh hiệu khu vực và toàn quốc trong vòng hai năm. Những cái tên kể trên đều giỏi, nhưng đơn giản là…không đủ giỏi để dẫn dắt Selecao lúc này. 

Các đội bóng ngoài Brazil (cả CLB lẫn ĐTQG) cũng không mấy hứng thú trước những HLV tới từ xứ Samba. Thống kê cho thấy tại Copa America 2024, có tới 7 đội bóng được dẫn dắt bởi một HLV người Argentina và trận chung kết là màn so tài của hai HLV Argentina (Nesto Lorenzo - Colombia và Lionel Scaloni - Argentina) trên ghế chỉ đạo.

Dorival Junior là HLV kỳ cựu của bóng đá Brazil, nhưng cũng không thành công với Selecao

Trái lại, số HLV Brazil ở giải đấu này chỉ là 2 người. Gồm Dorival Junior của chính Brazil và Antonio Carlos Zago của Bolivia. Các giải VĐQG châu Âu hầu như "sạch bóng" HLV Brazil (ngay cả ở quốc gia với ngôn ngữ, văn hóa tương đồng như Bồ Đào Nha).

Nhìn sang châu Á, J.1 League của Nhật Bản dù chịu ảnh hưởng rất nhiều bởi bóng đá xứ Samba, cũng không có HLV Brazil nào làm việc. Tại Saudi Pro League, số ít các HLV Brazil xuất hiện, nhưng là ở những đội bóng không tên tuổi. Nhóm đầu của SPL, như Al Hilal, Al Nassr hay Al Ittihad đều do các HLV châu Âu dẫn dắt.

Như vậy, có thể thấy, Brazil là một quốc gia với nhiều cầu thủ giỏi. Nhưng số HLV ở đẳng cấp tương đương tại đội bóng này ít tới mức trở thành một bất phương trình chưa có lời giải.

Đi tìm nguyên nhân

Có một điểm chung giữa những HLV được đánh giá cao nhất của Brazil lúc này, đó là sự…thiếu ổn định. Như trường hợp của Fernando Diniz, ông đã có 20 lần thay đổi đội bóng trong vỏn vẹn 16 năm sự nghiệp. Thậm chí, giai đoạn 2013-2017, Diniz có tới 4 lần được bổ nhiệm vào ghế thuyền trưởng của CLB Audax - chỉ để bị sa thải sau đó một mùa!

Ngay cả những đội bóng hàng đầu của Brazil dường như cũng không quá mặn mà với việc gắn bó với một đội bóng quá lâu. Việc phải thay đổi môi trường liên tục đã làm gián đoạn quy trình tự hoàn thiện bản thân của một HLV. Khi những kế hoạch cũ còn chưa thu về thành quả, HLV đã phải bắt đầu lại ở một môi trường mới và chấp nhận rơi vào một vòng lặp vô tận như vậy trong xuyên suốt sự nghiệp.

Các CLB ở Brazil cũng không quá mặn mà với việc xây dựng một lộ trình phát triển trong dài hạn, cùng với một HLV cố định. Thay vào đó, hệ thống các CLB tại đây vận hành với một tầm nhìn ngắn hạn hơn, khi ưu tiên vào việc phát triển cầu thủ - đẩy đi nếu được giá và lấy tiền để tái đầu tư vào chính đội bóng.

Fernando Diniz đã đổi đội bóng tới xấp xỉ 20 lần trong chưa đầy 20 năm sự nghiệp

Chính lối mòn tư duy ấy đã ăn sâu vào công thức vận hành của nền bóng đá xứ Samba trong suốt lịch sử. Nhờ đó, Brazil trở thành công xưởng cầu thủ của bóng đá thế giới. Đáng tiếc là quốc gia này thiếu một cơ chế đủ hấp dẫn để tạo ra lực lượng HLV ở đẳng cấp và số lượng tương đương.

Sự thiếu ổn định trên băng ghế chỉ đạo cũng khiến mức lương của các HLV Brazil không mấy hấp dẫn. Thậm chí, tại Serie A Brazil, những HLV ngoại quốc như Abel Ferreira (Palmeiras) hay Jorge Sampaoli (thời còn dẫn dắt Flamengo) được trả cao hơn mặt bằng chung HLV bản địa khoảng hai lần. Thiếu ổn định, đãi ngộ thấp và ít cơ hội phát triển, không khó hiểu khi nguồn lực HLV của Brazil vừa thiếu, vừa yếu, trái ngược với số cầu thủ của quốc gia này.

Ngay cả với số ít cá nhân muốn theo nghiệp cầm quân, hành trình “lên chuyên” cũng đầy chông gai. Bởi họ thiếu đi sự hỗ trợ, tham vấn cần thiết cho quá trình học hỏi, phát triển bản thân. Chưa kể, công tác giảng dạy cho HLV do Liên đoàn bóng đá Brazil tổ chức cũng bị đánh giá là kém phát triển.

Những HLV ngoại quốc như Jorge Jesus lại được đánh giá cao hơn khi làm việc ở Brazil, so với các HLV bản địa

Khi ấy, lực lượng HLV đầu ra ở Brazil cũng không cho thấy nhiều sự sáng tạo, hay dấu ấn đột phá trong chiến thuật. Trái lại, chính những HLV ngoại quốc - như Abel Ferreira lại khởi đầu cho những cách tân về cách chơi của các đội bóng. Nhưng như đã phân tích ở trên, mọi ý tưởng đều cần thời gian để chứng minh tính hiệu quả ở bất cứ đội bóng nào. Trong khi đó, thời gian lại là thứ mà HLV người Brazil được trao ít nhất, trên chính quê nhà của mình.

Người hâm mộ toàn thế giới đã xem bóng đá đủ lâu để thấy một HLV Italia dẫn dắt ĐT Brazil. Đã đến lúc giới chức lãnh đạo Brazil thẳng thắn nhìn nhận vấn đề về điều hành của mình. Bằng không, bất phương trình cầu thủ - huấn luyện viên của bóng đá Brazil sẽ phải chờ rất lâu nữa mới có lời giải.

Brazil hòa nhạt trong ngày ra mắt của tân HLV Carlo Ancelotti
Sáng nay, Brazil đã chia điểm với chủ nhà Ecuador trong trận cầu không có điểm nhấn gì nổi bật về mặt chuyên môn.

Vinicius Jr lên tiếng bảo vệ Carlo Ancelotti sau trận hòa Ecuador
Tiền đạo Vinicius Jr đã có những phát biểu đầy mạnh mẽ nhằm bảo vệ Carlo Ancelotti, đồng thời kêu gọi sự kiên nhẫn và đoàn kết trong giai đoạn chuyển giao của đội tuyển.

Lần đầu đặc biệt và cảm xúc của Carlo Ancelotti
Trận hòa 0-0 của Brazil trước Ecuador cũng là lần đầu HLV Carlo Ancelotti dẫn dắt một đội bóng ở cấp độ ở ĐTQG và ông không giấu được sự hồi hộp.