1. Tháng 11/2014, LĐBĐ Bồ Đào Nha sa thải Paulo Bento ngay sau thất bại 0-1 trong trận mở màn vòng loại EURO 2016 trước Albania, và mời Fernando Santos nắm vai trò HLV trưởng.

Không nhiều người tin vào quyết định này. Santos từng ghi dấu ấn với Hy Lạp chỉ ít tháng trước đó, với thành công ở World Cup 2014. Nhưng vấn đề là ông bị FIFA cấm chỉ đạo 8 trận quốc tế (sau giảm còn 6 trận). Hơn nữa, Santos không phải mẫu HLV được người hâm mộ Bồ Đào Nha đón nhận.

Là một cựu hậu vệ, Santos mang nặng toan tính thực dụng. Ông luôn xây dựng lối chơi với nền tảng phòng ngự, trong khi người Bồ vẫn bị ám ảnh bởi lối chơi hào hoa.

Không phải ngẫu nhiên mà người Bồ vẫn tự hào khi được ví von là "Brazil của châu Âu". Đã có thời Bồ Đào Nha với những Luis Figo và Rui Costa khiến thế giới say mê bởi lối đá quyến rũ và đầy tính ngẫu hứng.

Ngày 13/11/2014, Fernando Santos ra mắt cương vị mới bằng việc ngồi khán đài sân Stade de France, và Bồ Đào Nha thua chủ nhà Pháp 1-2. Điều đó càng khiến ông bị hoài nghi.2. Trong thời gian nhanh nhất có thể, Santos đã làm thay đổi A Selecao. Ông mang đến cho Bồ Đào Nha một diện mạo mới. Sự mới mẻ đến từ lối chơi, và cả con người. Không như người tiền nhiệm Paulo Bento, Santos chào đón tất cả các cầu thủ có phong độ cao đến với đội tuyển.

Santos đưa lão tướng Ricardo Carvalho trở lại sau nhiều năm vắng mặt, và bị Paulo Bento gọi là "kẻ đào ngũ". Ông cần kinh nghiệm của Carvalho. Tiago Mendes cũng trở lại để mang đến sức sống mới cho lối chơi, nhất là khu trung tuyến.

Những cái tên như Adrien Silva, Joao Mario, Cedric Soares được đề cao vai trò ở ĐTQG, chứ không còn mang cảm giác người thừa như trước đó. Bồ Đào Nha trình diễn lối chơi không đẹp, nhưng đầy hiệu quả. Những kết quả 1-0 là thói quen dưới thời Santos.

Trong những giai đoạn trước, Bồ Đào Nha đặt nặng cả việc giành chiến thắng các trận giao hữu. Santos thì khác. Giao hữu đơn giản là thử nghiệm và tìm kiếm giải pháp mới. Việc thua các trận giao hữu trước đối thủ yếu là bình thường.

Hiệu quả từ lao động không ngừng của Santos đã chinh phục được người hâm mộ Bồ Đào Nha. Tất cả đón nhận ông như một nhà cách mạng, trong bối cảnh bóng đá Bồ Đào Nha không còn săn sinh ra nhiều ngôi sao lớn.

Bồ Đào Nha giành vé chính thức dự EURO 2016 là thành công đầu tiên của Santos. Đây mới là lần đầu tiên sau 3 giải đấu lớn liên tiếp, người Bồ vào thẳng VCK mà không phải đá play-off.

3. Ở vòng loại, Cristiano Ronaldo ghi 5 trong số 11 bàn của Bồ Đào Nha. Nhưng thực tế là Santos đã giải được bài toán khó trong nhiều năm qua: không phụ thuộc vào Ronaldo.

Nhà cầm quân 61 tuổi này biến Ronaldo thành mắt xích như bao vị trí khác, luôn có thể thay thế. Santos cũng khiến CR7 phải chấp nhận một điều: khi cần anh cũng phải gồng mình phòng ngự, thay vì chỉ biết chờ cơ hội tấn công.

Trong hành trình thi đấu ở Pháp, Bồ Đào Nha khởi đầu không tốt. Họ hoà cả 3 trận và thủng lưới 4 bàn sau 270 phút. Đó là kết quả từ sai lầm của chính Santos, từ bỏ lối đá quen thuộc để tấn công.
Santos đã sửa sai từ vòng 1/8, đưa A Selecao trở lại toan tính thực dụng. Kết quả, Bồ Đào Nha vững bước đến đỉnh vinh quang. Trong 450 phút giai đoạn knock-out, tính từ trận gặp Croatia đến khi đánh bại chủ nhà Pháp, thủ môn Rui Patricio chỉ bị đánh bại 1 lần bởi Lewandowski (Ba Lan). Không thể ấn tượng hơn.

Không chỉ là thực dụng, Santos còn đọc trận đấu xuất sắc, phân tích dễ dàng lối chơi của đối thủ. Croatia, Xứ Wales và Pháp đều chơi bùng nổ, nhưng khi gặp Bồ Đào Nha thì lối chơi đều phá sản.

Từ khả năng đọc trận đấu và giải mã đối thủ mà Santos luôn có đấu pháp hợp lý, đặc biệt là cách ông thay người tạo khác biệt. Không chỉ Ronaldo, Nani mà cầu thủ trẻ Renato Sanches, một Quaresma mà tất cả xem như kẻ hết thời, hay Eder "chân gỗ" thay nhau làm người hùng của Bồ Đào Nha.

Fernando Santos đã kiến tạo nên công trình mang tính lịch sử, đưa Bồ Đào Nha lần đầu tiên giành một danh hiệu lớn, dù chất lượng cầu thủ vốn chỉ mức trung bình.

► Xem thêm thông tin KQ bóng đá Anh và thứ tự trên bảng xếp hạng Ngoại hạng Anh.

Theo Vietnamnet